TY - JOUR ID - 42 TI - نقادی دلایل فخر رازی در مورد عدم غایتمندی افعال الهی JO - آموزه های فلسفه اسلامی JA - IPD LA - fa SN - 2251-9386 AU - مرادی, حسن AD - استادیار دانشگاه شاهد Y1 - 2019 PY - 2019 VL - 14 IS - 24 SP - 218 EP - 236 KW - خداوند KW - غایتمندی KW - فخر رازی KW - انسان KW - خلقت DO - N2 - غایتمندی فاعل یا یک شیء، یکی از مهم‌ترین مباحث فلسفی و کلامی است که از شاخص‌ترین فروعات آن، مسئله غایت داشتن افعال الهی است. فخر رازی استدلال‌های متعددی در ابطال غایت داشتن خداوند اقامه می‌نماید که در سه دسته بیان می‌شوند. در دسته اول، غایتمندی خدا با برخی از اوصاف او مانند کمال یا قدرت مطلق بودن و حادث بودن فعل ناسازگار است و در دسته دوم، با برخی از اوصاف انسان مانند محدود بودن دایره سٶال، متناهی بودن در فهم و مجبور بودن. دسته سوم نیز غایتمندی را موجب ایجاد پارادوکس می‌دانند. در پژوهش حاضر در ضمن نقد هر یک از برهان‌ها، این نتیجه حاصل شد که در بیشتر استدلال‌ها، نظریه معتزله در مورد غایتمندی زائد بر ذات ابطال شده است، نه غایتمندی ذاتی؛ آن گونه که فلاسفه‌ای مانند ابن سینا مطرح کرده‌اند UR - https://ipd.razavi.ac.ir/article_42.html L1 - https://ipd.razavi.ac.ir/article_42_a55d53251a433a33804b7a5bfdf547a2.pdf ER -