خلافت الهی، انسان جهانی، ولایت تکوینی (با تکیه بر دیدگاه ملاصدرا)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشیار دانشگاه امام صادق(علیه‌السلام) ـ پردیس خواهران

چکیده

انسان با پیمودن راه کمال می‌تواند مظهر اسمای الهی گردد و در نتیجه جانشین خداوند در زمین شود. قرآن کریم در آیات 30 تا 33 سورۀ بقره، ظرفیت وجودی انسان را برای کسب مقام خلیفۀ الهی بیان می‌کند. در این آیات، خداوند خطاب به فرشتگان اعلام می‌کند که با آفرینش انسان خلیفه‌ای برای خود بر روی زمین تعیین کرده است و در ادامه به منظور تبیین مقام خلیفۀ الهی می‌فرماید، جانشین خدا در روی زمین کسی خواهد بود که علم به اسماء داشته باشد. بنابراین رابطه‌ای محکم بین علم انسان به اسماء و مقام خلیفۀ الهی در روی زمین وجود دارد. در بیان معنای اسماء و چگونگی علم به آن، مفسران اقوال متعددی ارائه داده‌اند. ملاصدرا در تفسیر این آیه معنای تعلیم اسماء به آدمu را مظهریت انسان برای اسماء و صفات الهی و جامع حقایق عالم بودن انسان می‌داند و نشان می‌دهد که چگونه جهان‌شمول بودن انسان می‌تواند او را لایق جانشینی خداوند در زمین و رسیدن به مقام ولایت تکوینی کند.

کلیدواژه‌ها