%0 Journal Article %T سنجش و سازش دیدگاه فخر رازی و آلوسی در مسئله کلام الهی %J آموزه های فلسفه اسلامی %I دانشگاه علوم اسلامی رضوی %Z 2251-9386 %A نوری, ابراهیم %A خاکپور, حسین %A بزرگزاده, محمد %D 2022 %\ 02/20/2022 %V 16 %N 29 %P 283-309 %! سنجش و سازش دیدگاه فخر رازی و آلوسی در مسئله کلام الهی %K تفسیر %K کلام الهی %K فخر رازی %K آلوسی %R 10.30513/ipd.2022.3090.1258 %X تفسیر مفاتیح الغیب فخر رازی و روح المعانی آلوسی، از تفاسیر برجسته اهل سنت به شمار می‌روند. برخی پژوهشگران، تفسیر روح المعانی آلوسی را نسخۀ دوم تفسیر کبیر فخر رازی ـ به ویژه در مسائل کلامی‌ـ دانسته‌اند. پژوهش حاضر به روش توصیفی ـ تحلیلی و با رویکرد تطبیقی، مسئلۀ «کلام الهی» را از دیدگاه این دو اندیشمند ارزیابی نموده و دریافته است که هر دو مفسر، خداوند را متکلم، و کلام را دو نوع می‌دانند و علی‌رغم اشتراک در مبانی کلامی، تفاوت‌هایی در فهم و روش دارند. فخر رازی از دلایل عقلی در اثبات یا توجیه مدعیاتش بهره می‌گیرد؛ ولی آلوسی بیشتر سلوک علمای سلف را ترجیح می‌دهد. رازی «کلام» را دو گونه می‌داند: لفظی، که مرکب از حروف و اصوات و حادث است، و نفسی، که قائم به ذات الهی و قدیم است. آلوسی معنای مصدری کلام را سخن گفتن و حاصل آن را سخن معنا نموده است. وی معنای دوم را حقیقی دانسته و آن را به دو نوع لفظی و نفسی تقسیم کرده و هر دو را قدیم می‌داند. از نگاه آلوسی، کلام لفظی، تجلی کلام نفسی و مجرد است که خداوند آن را در صورت‌های خیالی و حسی ظاهر نموده است. %U https://ipd.razavi.ac.ir/article_1550_e4b62f754a55de7b6735701ab4fa8b38.pdf