TY - JOUR ID - 1401 TI - بازسازی نظریۀ سلطنت نفس بر اساس مبانی ملاصدرا JO - آموزه های فلسفه اسلامی JA - IPD LA - fa SN - 2251-9386 AU - حسین زاده, محمد AD - استادیار گروه فلسفه اسلامی، مؤسسۀ پژوهشی حکمت و فلسفه ایران Y1 - 2021 PY - 2021 VL - 16 IS - 28 SP - 87 EP - 110 KW - ضرورت علّی KW - اختیار KW - مسئولیت‌پذیری KW - نظریه سلطنت نفس KW - ملاصدرا DO - 10.30513/ipd.2021.3022.1251 N2 - تقریرهای ناسازگارگرانه از اختیار، به تقریرهایی گفته می‌شود که بر اساس ناسازگاری ضرورت علّی و اختیار ارائه می‌شوند. هدف اصلی این تقریرها، تبیینی مناسب از اختیارِ بدون تعین و ضرورت علّی است؛ به طوری که مستلزم شانس و اتفاق نباشد و شخص در مقابل ارادۀ نامتعین و فعل ناشی از آن مسئول باشد. از جملۀ این تقریرها، «نظریۀ سلطنت نفس» است که توسط برخی دانشمندان اصول فقه مانند محقق نائینی و شهید صدر مطرح شده است و برخی فیلسوفان معاصر نظیر فیاضی تلاش کرده‌اند تا آن را در فضای تفکر فلسفی نیز مطرح کنند. مهم‌ترین نقطه ضعف این تقریرها عدم مواجهۀ مناسب آن‌ها با اصول و قواعد فلسفی از جمله قانون ضرورت علّی است؛ چرا که عمدۀ این تقریرهای ناسازگارگرایانه، مستلزم نقض یا تخصیص قواعد عقلی هستند. این مقاله پس از بررسی انتقادی مهم‌ترین تقریرهای نظریۀ سلطنت نفس و بیان اشکالات آن‌ها، این نظریه را بازسازی کرده، بر اساس مبانی فلسفی ملاصدرا تقریری جدید از آن ارائه کرده است که در آن، اشکالات تقریرهای دیگر مطرح نمی‌شود. UR - https://ipd.razavi.ac.ir/article_1401.html L1 - https://ipd.razavi.ac.ir/article_1401_9d078acb8c56ba60bf27e688ea84d640.pdf ER -