2024-03-29T15:17:45Z
https://ipd.razavi.ac.ir/?_action=export&rf=summon&issue=180
آموزه های فلسفه اسلامی
آموزه های فلسفه اسلامی
2251-9386
2251-9386
1392
8
13
شناسنامه علمی نشریه
2014
01
21
https://ipd.razavi.ac.ir/article_949_4c2a4a7966f71b6a72ee329a467e58dc.pdf
آموزه های فلسفه اسلامی
آموزه های فلسفه اسلامی
2251-9386
2251-9386
1392
8
13
کاربست آموزۀ حقیقت و رقیقت در علمالنفس
محمدرضا
ارشادی نیا
روند بالندۀ حکمت اسلامی به صدرالمتألهین و پیروانش فرجام سپرد تا تعالی آن تضمین گردد. روش میانرشتهای صدرا در مکتب خود سبب شد تا نقاط قوت سایر رشتههای همگِن را برای فلسفۀ خود ضمانت نماید؛ از این مقوله است بهرههای عرفانی و از جمله کاربست آموزۀ «حقیقت و رقیقت» در حل مسائل گوناگون هستیشناسی، معرفتشناسی، خداشناسی و علمالنفس. ارائۀ جهانبینی منسجم، رهاورد کاربرد این فراز پرتأثیر در سراسر پردازشهای عالی صدرایی و پیروان حکمت متعالی است. دامنۀ گستردۀ این انگاره به مسائل معرفتشناختی و وجودشناختی نفس نیز کشیده شده و در این مباحث کلیدی و بحثبرانگیز مانند ارتباط نفس و بدن، کیفیت پیدایش علم و آگاهی برای نفس و حدوث و قدم آن و سایر مسائل مرتبط نقش بیبدیل ایفا کرده است.
آموزۀ حقیقت و رقیقت
معرفت نفس
معرفتشناسی
2014
01
21
3
26
https://ipd.razavi.ac.ir/article_950_b37951362e6b804b96de520a65ce69cf.pdf
آموزه های فلسفه اسلامی
آموزه های فلسفه اسلامی
2251-9386
2251-9386
1392
8
13
نقد و بررسی وحدت وجود عرفانی در منابع وحیانی
محمد
اسدی گرمارودی
از مهمترین ویژگی انسان قدرت شناخت اوست و از برترین و مؤثرترین شناختها هستیشناسی است. عرفا و فلاسفۀ اسلامی در باور هستیشناسی و اعتقاد به خالق و مخلوق به چند دسته تقسیم میشوند. جمعی تباین وجود خالق با مخلوق را پذیرفته و گروهی تساوی همۀ موجودات با خالق را طرح نموده و عدهای وحدت خالق و نفی کثرات را ذکر کردهاند. در میان فلاسفه وحدت تشکیکی وجود برترین تفسیر وحدت و کثرت با مشی فلسفی است که به وسیلۀ ملاصدرا به اثبات رسیده، لکن او در مراحل تکامل بینش، به وحدت وجود عرفانی قائل شده که در آن، حقیقت وجود تنها و تنها حضرت حق است و کثرات، ظهور و جلوات و نمود آن حقیقتاند، لذا مخلوقات نه عین حقیقت وجودند و نه مثل و نه مباین آن.
وحدت وجود
وحدت تشکیکی
ذوق تألّه
ظهور
تجافی
تجلّی
عینیت
سنخیت
2014
01
21
27
50
https://ipd.razavi.ac.ir/article_951_f01c484a72ff67d69a47e3cd0efa9fda.pdf
آموزه های فلسفه اسلامی
آموزه های فلسفه اسلامی
2251-9386
2251-9386
1392
8
13
واکاوی و نقد دیدگاه حکیم عبدالرزّاق لاهیجی در حسن و قبح و قضایای مشتمل بر آنها
مصطفی
اسفندیاری
یکی از بحثانگیزترین مباحث در دانشهای کلام، اخلاق، فلسفۀ اخلاق و اصول فقه که از دیرباز توجه اندیشمندان از یونان باستان تا کنون را به خود جلب کرده است، حسن و قبح و گزارههای مشتمل بر آنهاست. مجموع آنچه دربارۀ گزارههایی چون «عدل حسن است» و «ظلم قبیح است» گفته شده مربوط به ارائۀ تعریف و چیستی آنها و نیز چگونگی فهم و ادارک آنهاست که در آثار حکیمان و متکلمان به طور پراکنده آمده است و در برخی از آثار آنان گونهای از اضطراب، غیر شفاف بودن، مغالطه و خلط حوزههای مختلف دیده میشود. در این میان، حکیم لاهیجی از معدود حکیمانی است که موشکافانه، به تحریر محل نزاع نشسته و با تفکیک هنرمندانۀ حوزههای مفهومشناسی، هستیشناسی و معرفتشناسیِ گزارههای اخلاقی به تحلیل آنها و تصحیح باور پیشینیان دربارۀ آنها پرداخته است. این مقاله کوشیده است تا ضمن اشاره به پیشینه و مقدمات مسئله به ارائۀ دیدگاه حکیم لاهیجی و نقد و بررسی آن بپردازد که مهمترین آن، ادعای بداهت حسن و قبح و گزارههای مشتمل بر آنهاست.
حکیم لاهیجی
حسن و قبح
ذاتی
عقلی
گزارههای اخلاقی
2014
01
21
51
78
https://ipd.razavi.ac.ir/article_952_425b31821c26978ec20bf4f63feeff49.pdf
آموزه های فلسفه اسلامی
آموزه های فلسفه اسلامی
2251-9386
2251-9386
1392
8
13
ادراک فطری از دیدگاه علامه طباطبایی(ره)
رضا
اکبریان
غلامعلی
مقدم
فطرت از مسائل مطرح در هستیشناسی فلسفی و مبنای جهتگیری انسان در ادراک و گرایش اوست و اثبات یا انکار آن آثار و لوازم وجودی و معرفتی زیادی در پی دارد. در تبیین ادراکات فطری، گستره و آثار آن، دیدگاههای مختلفی ارائه شده است؛ عدهای ادراکات و گرایشهای فطری را به طور کلی انکار کرده و عدهای آن را پذیرفتهاند. در میان معتقدان نیز تبیین یکسانی از فطرت موجود نیست. در این مقاله دیدگاه خاص علامه طباطبایی در وجودشناسیِ ادراک فطری، مبانی فلسفی و آثار آن را از دیدگاه ایشان تبیین کرده و نشان دادهایم که وی بر اساس مبانی و نگرش خاص فلسفی خود، دیدگاهی نو در این باره عرضه داشته و ادراک فطری را به نحو وجودیِ محض، متفاوت با سایر سیستمهای رایج فلسفی و بدون نیاز به مبانی آنها تبیین کرده است. در جانب سلبی، معنای فطرت نه عقلگراییِ مطلق به معنای ادراکات ذاتی فطری است که در فلسفۀ دکارت آمده، و نه اومانیسم مطلق به معنای خالی بودن ذات انسان از هرگونه جهتگیری گرایشی و ادراکی. از حیث اثباتی نیز ادراک وجود مقیّد خود است که عین تعلّق و ربط و وابستگی به وجود مطلق است و انسان به محض ادراک وجود مقیّد خود، به تقدّم وجودِ مطلق در دار هستی و آثار گسترده ـ و البته دارای مراتبِ این ادراکـ اعتراف میکند.
فطرت
ادراکات فطری
آثار فطرت
علامه طباطبایی
وجود مقید
2014
01
21
79
98
https://ipd.razavi.ac.ir/article_953_6c1c9d508ba9d1bfa3cfcf3246cc7122.pdf
آموزه های فلسفه اسلامی
آموزه های فلسفه اسلامی
2251-9386
2251-9386
1392
8
13
خداشناسی فلسفی در کلام امام رضا(ع)
محمدعلی
رستمیان
احسان
صابری
برخی، واقعیت «فلسفۀ اسلامی» را با این استدلال که تعقل و فلسفه، اختصاص به حوزۀ اسلامی ندارد، انکار کردهاند، لیکن چنانچه این مسئله با توجه به جوهرۀ عقلانی اسلام، رهیافتهای فلسفۀ شناخت انسان و جهان که در متون و منابع دینی طرح شده است، استخراج و تبیین شود، به عناصر اصلی فلسفۀ اسلامی دست یافتهایم. به همین دلیل، اینگونه بررسیها یکی از مسائل مورد علاقۀ فیلسوفان مسلمان بوده است.خداشناسی فلسفی در کلام امام رضاu، خرده تلاشی است که مبتنی بر این باور و به تأسی از سیرۀ اندیشمندان صورت گرفته و برخی از مهمترین رهیافتهای شناختی را در گفتار آن حضرت گزارش کرده است.برهان نظم، برهان وجوب و امکان، برهان حرکت، برهان حرکت جوهری، برهان فطرت، استدلال بر یگانگی و وحدانیت خداوند، برهان نفی ترکیب (نفی ماهیت)، برهان نفی ماده از حق تعالی، برهان بر وحدت وجود خداوند، برهان صرفالوجود، وحدت اطلاقی، عدم اکتناه ذات حق، اسم و صفات حق تعالی، رابطۀ خلق و خالق از این زمرهاند.
براهین فلسفی
براهین وجود خدا
براهین صفات خدا
امام رضا
فلسفۀ الهی
2014
01
21
99
126
https://ipd.razavi.ac.ir/article_954_59deeebedb94f6de0fee75c4c4f54aeb.pdf
آموزه های فلسفه اسلامی
آموزه های فلسفه اسلامی
2251-9386
2251-9386
1392
8
13
مفهوم خلأ و دلایل اثبات و ابطال آن
علیرضا
کهنسال
بسیاری از مفاهیم طبیعیات کهن هنوز قابل پژوهش هستند. خلأ یکی از سه رأی مطرح (سطح، بعد مجرد، خلأ) در تبیین مکان نزد فلاسفه و متکلمان مسلمان است. خلأ از حیث معنا و وجود، ابهام دارد. عبارات گوناگون حکما و متکلمان در تعریف خلأ و دلایل هر گروه در وجود یا عدم آن نیازمند ایضاح و داوری است. در این مقال کوشش شده است که این مفهوم از هر دو جهت وضوح یابد و میان خلأ و بعد جوهری تمایز ایجاد گردد.
خلأ
حرکت
سطح
بعد
شاغل
2014
01
21
127
142
https://ipd.razavi.ac.ir/article_955_a2b967a378580874d4e75e8118dcedc7.pdf
آموزه های فلسفه اسلامی
آموزه های فلسفه اسلامی
2251-9386
2251-9386
1392
8
13
جستجوی نخستین بارقههای تجرّد قوۀ خیال در حکمت سینوی
محمد
نجاتی
رویکرد ابنسینا به قوۀ خیال و ادراکات مخزون در آن ناسازگار مینماید. در این مقاله با تفکیک بین رویکردهای متفاوت وی به تبیین این ناسازگاری پرداخته شده است. شیخ در گام اول بر اساس مبانی تفکر مشایی و تمسک به فرایند تجرید معرفتی در تحصیل ادراکات نفس، تمایز و تشخص ادراکات جزئی خیالی را مستلزم وجود ماده و قابلیت در آنها میداند و به مادّیتِ صرف ادراکات خیالی و مخزن آنها معتقد میشود. وی در رویکرد دوم با تردید جدی، به بررسی مادّیتِ ادراکات خیالی میپردازد و اذعان میکند که صور خیالی نباید جسمانی باشند، وگرنه با تغییر و تحولِ اعضا و مخزن این صور، یعنی قوۀ خیال، دچار تغییر میشوند. در نهایت، شیخ به دلیل اذعان به تجرد تامۀ نفس و انحصار ادراک آن در کلیات عقلی، از تبیینِ تجرد ادراکات جزئی خیالی بازمیماند. رویکرد نهایی ابنسینا به خیال و ادراکات آن را باید در ذیل نظریۀ خاص وی در باب وحدت نفس و قوای مختلف آن و همچنین اذعان به ناکارآمدی فرایند تجرید در تحصیل ادراکات متعالیِ مخزون در خیال جستجو نمود. شیخ بر این اساس، در مواضع مختلف خیال را واجد کارکردها و شاخصههایی میداند که بداهتاً مستلزم پذیرش تجرّد غیر تامۀ آن خواهد بود.
خیال
ادراکات خیالی
تجرّد
تجرید
2014
01
21
143
160
https://ipd.razavi.ac.ir/article_956_19fd8a517bdb2236cf11d2f8f25b40c6.pdf
آموزه های فلسفه اسلامی
آموزه های فلسفه اسلامی
2251-9386
2251-9386
1392
8
13
چکیده عربی
2014
01
21
161
166
https://ipd.razavi.ac.ir/article_1042_bee991eb7a0e6b165faf19c9fe5cfd18.pdf
آموزه های فلسفه اسلامی
آموزه های فلسفه اسلامی
2251-9386
2251-9386
1392
8
13
چکیده انگلیسی
2014
01
21
167
174
https://ipd.razavi.ac.ir/article_1043_ad0a2cef6515e03c45feaf02508af29b.pdf