The Philosophical Premises of the Medical Knowledge in Islamic Civilization

Document Type : Original Article

Author

Assistant Professor, Department of Islamic Education, Farhangian University

Abstract

All sciences such as the natural sciences are based on the essentials and philosophical principles. The imagination (conception) that man has of existence and the general relation between phenomena is influential in his different activities, especially in the cognition of phenomena. Despite the impact of these philosophical principles and bases on the scholars’ mind and thought but in the natural sciences itself they are not debated but their existence (being) is considered (thought) to be accurate and assumed. Medical science in the Islamic civilization is one of the most successful and notable natural science that is not an exception to this principle and this science also based on the philosophical principles and bases of Muslim physicians has been compiled and promoted. With applying the content analysis method this note with studying and analyzing the medical sources derives and determines the philosophical premises which have been paid attention to and utilized consciously or unconsciously by them or if they have not explicitly been in the pivot centre of their study or attention but they have comprised the foundation of their scientific explanation.

Keywords

References

  1. ابراهیمی دینانی، غلامحسین، قواعد کلی فلسفه در فلسفه اسلامی، چاپ دوم، تهران، مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی، 1370 ش.
  2. ابن اخوه قرشی، ضیاءالدین محمد بن محمد بن احمد بن ابی‌زید، معالم القربة فی احکام الحسبة (آیین شهرداری)، ترجمه جعفر شعار، چاپ دوم، تهران، علمی و فرهنگی، 1360 ش.
  3. ابن ازرق یمنی، ابراهیم بن عبدالرحمن، تسهیل المنافع فی الطب و الحکمه، مسقط، عاصمة الثقافة العربیه، 1427 ق.
  4. ابن رشد قرطبی، ابو ولید محمد بن احمد بن محمد، الکلیات فی الطب، تصحیح احمد فرید مزیدی، بیروت، دار الکتب العلمیه، 1426 ق.
  5. ابن سینا، ابوعلی حسین بن عبداللّٰه، الاشارات و التنبیهات، شرح خواجه نصیرالدین طوسی و قطب‌الدین رازی، قم، بلاغت، 1375 ش.
  6. همو، الالهیات من کتاب الشفاء، تحقیق حسن حسن‌زاده آملی، قم، دفتر تبلیغات حوزه علمیه قم، 1376 ش.
  7. همو، الشفاء (المنطق)، تحقیق سعید زائد، قم، کتابخانه آیةاللّٰه مرعشی نجفی، 1404 ق.
  8. همو، القانون فی الطب، بیروت، دار احیاء التراث العربی، 1426 ق.
  9. همو، المبدأ و المعاد، به اهتمام عبداللّٰه نورانی، زیر نظر مهدی محقق، تهران، مؤسسه مطالعات اسلامی مک‌گیل و دانشگاه تهران، 1363 ش.
  10. همو، النجاة من الغرق فی بحر الضلالات، مقدمه و تصحیح محمدتقی دانش‌پژوه، چاپ دوم، تهران، دانشگاه تهران، 1379 ش.
  11. همو، حفظ الصحه، ترجمه و شرح عبدالکریم قزوینی، تهران، دانشگاه علوم پزشکی ایران، 1387 ش.
  12. همو، قانون در طب، ترجمه علی‌رضا مسعودی، کاشان، مرسل، 1386 ش.
  13. ابن مبارک، محمدحکیم، «نصیحت‌نامه سلیمانی»، در: گنجینه بهارستان، تهران، کتابخانه موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی، 1386 ش.
  14. ابن نفیس قرشی، علی بن ابی‌حزم، مبادی الطب (شرح الموجز)، شرح سیدمحمد حسینی شیرازی، بیروت، دار العلوم، 1426 ق.
  15. ابن هندو، ابوالفرج علی بن حسین، مفتاح الطب و منهاج الطلاب (کلید دانش پزشکی و برنامه دانشجویان آن)، به اهتمام مهدی محقق و محمدتقی دانش‌پژوه، تهران، مؤسسه مطالعات اسلامی دانشگاه مک گیل، 1368 ش.
  16. استرآبادی میرفندرسکی، میرزا ابوالقاسم، رساله صناعیه، تحقیق حسن جمشیدی، قم، بوستان کتاب، 1387 ش.
  17. اسرائیلی، اسحاق بن سلیمان، الاغذیة و الادویه، بیروت، مؤسسة عزالدین، 1412 ق.
  18. بهاءالدوله رازیِ، سیدحسن بن میرقوام‌الدین قاسم بن محمد حسینی نوربخش، خلاصة التجارب، تهران، دانشگاه علوم پزشکی ایران، 1382 ش.
  19. پلانک، ماکس، علم به کجا می‌رود؟، ترجمه احمد آرام، چاپ دوم، تهران، شرکت سهامی انتشار، 1395 ش.
  20. جالینوس، کتاب جالینوس الی غَلوقن فی التأتی لشفاء الامراض، ترجمه و شرح حنین بن اسحاق، قاهره، الهیئة المصریة العامة للکتاب، 1982 م.
  21. همو، مجموعه هشت کتاب طبی، ترجمه حنین بن اسحاق، تهران، دانشگاه علوم پزشکی ایران ـ مؤسسه مطالعات تاریخ پزشکی، طب اسلامی و مکمل، 1387 ش.
  22. جرجانی، سیداسماعیل بن حسن، اصول و مبانی نظری طب سنتی (گزیده‌ای از کتاب نخستین ذخیره خوارزمشاهی)، تصحیح و تحقیق سیدجلال مصطفوی، تهران، دانشگاه علوم پزشکی ایران، 1383 ش.
  23. همو، ذخیره خوارزمشاهی، قم، مؤسسه احیاء طب طبیعی، 1391 ش.
  24. جمالی یزدی، ابوبکر مطهر بن محمد، فرخ‌نامه، تهران، امیرکبیر، 1386 ش.
  25. جمعی از نویسندگان، شش رساله کهن پزشکی (رساله حفظ الصحه)، قم، مجمع الذخائر الاسلامیه، 1390 ش.
  26. جمعی از نویسندگان، مبانی علوم انسانی اسلامی از دیدگاه آیت‌اللّٰه مصباح یزدی، قم، مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی، 1397 ش.
  27. چغمینی، محمود بن محمد، مستحضر الطبیب و مستبشر اللبیب (ترجمه کتاب قانونچه فی الطب چغمینی)، ترجمه محمد سعید بخت بن مولوی میرعبدالعزیز کشمیری قادری، بی‌جا، بی‌نا، بی‌تا.
  28. خسروپناه، عبدالحسین، کلام نوین اسلامی (اسلام‌شناسی، تمدن‌شناسی، معادشناسی)، قم، تعلیم و تربیت اسلامی، 1392 ش.
  29. رازی، ابوبکر محمد بن زکریا، السیرة الفلسفیه، ترجمه عباس اقبال، چاپ دوم، تهران، سازمان انتشارات و آموزش انقلاب اسلامی، 1371 ش.
  30. همو، المدخل الی صناعة الطب، تهران، دانشگاه علوم پزشکی ایران، 1388 ش.
  31. همو، المنصوری فی الطب، تصحیح حازم بکری صدیقی، ترجمه محمدابراهیم ذاکر، تهران، دانشگاه علوم پزشکی تهران، 1387 ش.
  32. همو، برء الساعة (بهبود آنی)، ترجمه سیداحمد شریف طبیب تنکابنی، اصفهان، جاوید، 1333 ش.
  33. همو، من لایحضره الطبیب، قاهره، دار رکابی للنشر، 1419 ق.
  34. رهاوی، اسحاق بن علی، ادب الطبیب، تهران، دانشگاه علوم پزشکی ایران، 1387 ش.
  35. زهراوی، ابوالقاسم خلف بن عباس، التصریف لمن عجز عن التألیف، کویت، مؤسسة الکویت للتقدم العلمی، ادارة الثقافة العلمیه، 2004 م.
  36. سجزی، مسعود بن محمد، حقائق اسرار الطب، قم، جلال‌الدین، 1387 ش.
  37. سیوطی، جلال‌الدین عبدالرحمن بن ابی‌بکر، الرحمة فی الطب و الحکمه، بیروت، المکتبة العصریه، 1428 ق.
  38. شیرازی، نجم‌الدین محمود، «مختصر فی علم التشریح»، در: گنجینه بهارستان، تهران، کتابخانه موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی، 1386 ش.
  39. طباطبایی، سیدمحمدحسین، نهایة الحکمه، تحقیق عباسعلی زارعی سبزواری، چاپ شانزدهم، قم، دفتر انتشارات اسلامی، 1422 ق.
  40. طبری، ابوالحسن علی بن سهل بن ربَّن، فردوس الحکمة فی الطب، تصحیح عبدالکریم سامی جندی، بیروت، دار الکتب العلمیه، 1423 ق.
  41. علامه حلّی، ابومنصور جمال‌الدین حسن بن یوسف بن مطهر اسدی، الجوهر النضید فی شرح منطق التجرید، تصحیح محسن بیدار، چ پنجم، قم، بیدار، 1371 ش.
  42. قطب‌الدین شیرازی، محمود بن مسعود، کتاب فی بیان الحاجة الی الطب و الاطباء و وصایاهم، تهران، دانشگاه علوم پزشکی ایران، 1387 ش.
  43. کاپلستون، فردریک، تاریخ فلسفه: یونان و روم، سیدجلال‌الدین مجتبوی، چاپ سوم، تهران، علمی و فرهنگی و سروش، 1375 ش.
  44. مصباح یزدی، محمدتقی، آموزش فلسفه، چاپ ششم، تهران، سازمان تبلیغات اسلامی، 1373 ش. (الف)
  45. همو، ترجمه و شرح برهان شفا، نگارش و تحقیق محسن غرویان، تهران، امیرکبیر، 1373 ش. (ب)
  46. مطهری، مرتضی، مجموعه آثار، چاپ سیزدهم، تهران، صدرا، 1385 ش.
  47. همو، یادداشت‌های استاد مطهری، تهران، صدرا، 1391 ش.
  48. ملکشاهی، حسن، ترجمه و شرح اشارات و تنبیهات، چاپ سوم، تهران، سروش، 1375 ش.
  49. نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد، تلخیص المحصل المعروف بنقد المحصل، چاپ دوم، بیروت، دار الاضواء، 1405ق.
  50. نظامی عروضی، احمد، چهار مقاله، تصحیح محمد قزوینی، به کوشش محمد معین، تهران، ارمغان، 1327 ش.
  51. یوسفیان، نعمت‌اللّٰه، اخلاق پزشکی، قم، پژوهشکده تحقیقات اسلامی سپاه، بی‌تا.

Files

Share

How to cite

Statistics