A Critical Review on the Theological Argument Proving “Divine Will”

Document Type : Original Article

Authors

1 A PhD stud. in Philosophy & Islamic Theology

2 A PhD student in Transcendental Wisdom

Abstract

Theologians in proving the will of God (the divine will) use an argument based on certain preliminaries (premises) and principles (foundations) that have serious problems. These problems are noticed by scholars who have different principles but have accepted and cited this argument. Summary of the argument: There are only some objects among the possible existences (contingent beings) and these objects are created at a certain time. Allocating existence to them and allocating them to their specific time requires an individualizer (Arabic: مخصّص, specificative, specificator, particularizer). This individualizer (specificative), which cannot be knowledge or power, proves another attribute for God, called will. This argument, which is formed in Ashʿarism (Arabic: الأشعریة: al-ʾAshʿarīyah, or Ashʿarī) and despite the fundamental and content problems by some Mu'tazilism (Arabic: المعتزلة al-muʿtazilah) theologians, Imāmiyyah and some scholars have repeated it, have some problems such as preference of one thing over the other without a justified cause undue preference (Arabic: ترجیح بِلا مرجِّح, distinction without a difference), the temporal contingency of the origination of the world, the allocation of will to material and temporal affairs, the possibility of divine will, etc. In addition, there are some problems in the completeness and correctness of this argument, including internal conflict, the lack of exclusiveness of the individualizer (specificative) in the will, the possibility of generalizing the characteristics of the will to knowledge and power, and as a result, the possibility of replacing these two attributes as the individualizer (specificative). We intend in this article to prevent the mistakes caused by this argument through examining these problems and criticizing its argument.

Keywords


  1. قرآن کریم.
  2. ابراهیمی دینانی، غلامحسین، قواعد کلی فلسفی در فلسفه اسلامی، تهران، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، 1380 ش.
  3. ابن برّاج طرابلسی، قاضی عبدالعزیز بن نحریر، جواهر الفقه، بخش العقائد الجعفریة للشیخ الطوسی، قم، دفتر انتشارات اسلامی، 1411 ق.
  4. ابن سینا، ابوعلی حسین بن عبداللّٰه، الاشارات و التنبیهات، تحقیق مجتبی زارعی، قم، بوستان کتاب، 1381 ش.
  5. اشعری، ابوالحسن علی بن اسماعیل، کتاب اللمع فی الردّ علی اهل الزیغ و البدع، قاهره، المکتبة الازهریة للتراث، بی‌تا.
  6. انیس، ابراهیم و دیگران، فرهنگ المعجم الوسیط (عربی ـ فارسی)، ترجمه محمد بندرریگی، قم، دفتر انتشارات اسلامی، 1389 ش.
  7. باقلانی، قاضی ابوبکر بن طیب، الانصاف فیما یجب اعتقاده و لایجوز الجهل به، ضمیمه در: کوثری، محمد زاهد، العقیدة و علم الکلام من اعمال الایام، بیروت، دار الکتب العلمیه، 1425 ق.
  8. تفتازانی، سعدالدین مسعود بن عمر، شرح المقاصد، تحقیق عبدالرحمن عمیره، قم، الشریف الرضی، 1412 ق.
  9. جرجانی، میرسیدشریف علی بن محمد، شرح المواقف للقاضی عضدالدین عبدالرحمن الایجی، تصحیح محمد نعسانی حلبی، قم، الشریف الرضی، 1325 ق.
  10. خرازی، سیدمحسن، بدایة المعارف الالهیة فی شرح العقائد الامامیه، قم، دفتر انتشارات اسلامی، 1437 ق.
  11. خوری شرتونی لبنانی، سعید، اقرب الموارد فی فصح العربیة و الشوارد، تهران، اداره کل حج و اوقاف و امور خیریه، 1377 ش.
  12. دهخدا، علی‌اکبر، لغت‌نامه دهخدا، تهران، دانشگاه تهران، 1372 ش.
  13. سبحانی تبریزی، جعفر، الالهیات علی هدی الکتاب و السنة و العقل، قم، مؤسسة الامام الصادق‰، 1314 ش.
  14. سبزواری، ملاهادی بن مهدی، شرح المنظومه، شرح حسن حسن‌زاده آملی، تحقیق مسعود طالبی، تهران، ناب، 1369 ش.
  15. سیوری حلّی (فاضل مقداد)، جمال‌الدین مقداد بن عبداللّٰه، النافع یوم الحشر فی شرح باب الحادی عشر، مشهد، آستان قدس رضوی، 1370 ش.
  16. صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم،الحکمة المتعالیة فی الاسفار العقلیة الاربعه، قم، مکتبة المصطفوی، 1368 ش.
  17. طباطبایی، سیدمحمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، قم، جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، 1363 ش.
  18. عسکری، ابوهلال حسن بن عبداللّٰه بن سهل، معجم الفروق اللغویه، تحقیق بیت‌اللّٰه بیات، قم، دفتر انتشارات اسلامی، 1412 ق.
  19. علامه حلّی، ابومنصور جمال‌الدین حسن بن یوسف بن مطهر اسدی، الباب الحادی عشر، مشهد، آستان قدس رضوی، 1370 ش.
  20. همو، کشف المراد فی شرح تجرید الاعتقاد، قم، مٶسسة الامام الصادق‰، 1382 ش.
  21. عمید، حسن، فرهنگ عمید، تهران، امیرکبیر، 1384 ش.
  22. فخرالدین رازی، ابوعبداللّٰه محمد بن عمر، المباحث المشرقیة فی علم الالهیات و الطبیعیات، بیروت، چاپ محمد معتصم باللّٰه بغدادی، 1410 ق.
  23. همو، المطالب العالیة من العلم الالهی، تحقیق احمد حجازی سقا، بیروت، دار الکتاب العربی، 1407 ق.
  24. همو، کتاب المحصل؛ و هو محصّل افکار المتقدمین و المتأخرین من الحکماء و المتکلمین، تحقیق حسین اتای، عمان، دار الرازی، بی‌تا.
  25. فیاض لاهیجی، عبدالرزاق بن علی، گوهر مراد، تهران، سایه، 1383 ش.
  26. قطب‌الدین شیرازی، محمود بن مسعود کازرونی، درة التاج لغرة الدباج، به کوشش و تصحیح سیدمحمد مشکوة، چاپ سوم، تهران، حکمت، 1369 ش.
  27. کلینی، محمد بن یعقوب، اصول کافی، ترجمه سیدجواد مصطفوی، تهران، مٶسسة الوفا، 1382 ش.
  28. نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد، تجرید الاعتقاد، تحقیق محمدحسین حسینی جلالی، تهران، دفتر تبلیغات اسلامی، 1407 ق.
  29. همو، تلخیص المحصل المعروف بنقد المحصل، بیروت، دار الاضواء، 1405 ق.
  30. همو، رسالة فی قواعد العقائد، تحقیق علی حسن خازم، بیروت، دار الغربه، 1413 ق.
  31. همو، شرح الاشارات و التنبیهات، تحقیق حسن حسن‌زاده آملی، قم، بوستان کتاب، 1386 ش.
  32. همو، قواعد العقائد، قم، مرکز مدیریت حوزه علمیه قم، 1416 ق.