تأملی در معنا، مدلول و مبانی نظریۀ اشتداد علم حضوری نفس به ذاتش در حکمت متعالیه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار دانشگاه شهید بهشتی

2 دانشجوی دکتری فلسفه اسلامی دانشگاه شهید بهشتی

چکیده

به باور ملاصدرا، علم حضوری نفس به ذاتش اشتدادی است. این نظریه از نظریات بدیع ملاصدرا و از نتایج هستی‌شناسی و نفس‌شناسی اوست. این نظریه بیانگر این معناست که مرتبه و درجۀ آگاهی حضوری انسان به حقیقت ذاتش امری ثابت نیست و می‌تواند ارتقاء یابد و از مرتبۀ نازل خودآگاهی خیالی به مرتبۀ عالی خودآگاهی عقلی و حتی بالاتر برسد. خودآگاهی خیالی به معنای ادراک حضوریِ خیالی نفس که در عین تجرد، محفوف به عوارضی چون شکل، اندازه و... است و خودآگاهی عقلی، ادراک به نحو تجرد تام و محض من است. هر یک از این مراتب اقتضائاتی دارند که آثار مهمی در معرفت و عمل آدمی خواهند داشت. مهم‌ترین مبانی فلسفی این نظریه در حکمت صدرالمتألهین عبارت است از: نظریۀ اتحاد مدرِک به مدرَک، نظریۀ حرکت جوهری و نحوه وجود خاص نفس ناطقۀ انسانی نزد ملاصدرا.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A Deliberative on the Meaning of the Signified and the Foundations of the Theory of the Intensification of Psyche Immediate Apprehension to Its Essence in Transcendent Theosophy

نویسندگان [English]

  • Ahmad Asgari 1
  • Hamid Reza Boujari 2
1 Associate professor at Shahid Beheshti University
2 PhD student of Islamic Philosophy
چکیده [English]

Mulla Sadra believes that the immediate apprehension of the soul is intensification to its essence. This is one of Mulla Sadra’s innovative theories and one of the results of his ontology and psychology. This theory implies that the degree and the level of one’s own immediate apprehension to the truth of his own essence is not fixed and can be improved and improved from the level of imaginary self-consciousness to the higher level of intellectual self-consciousness and even higher. Imaginary self-awareness means the psyche’s imaginary immediate apprehension, which, at the same time being immateriality, is subject to the effects of shape, size, and so on. And the rational self-awareness is the perception of complete immateriality and pure psyche. Each of these hierarchical degrees has requirements that will have important implications for human knowledge and act. The most important philosophical foundations of this theory in Sadr-ol-Mote'allehin wisdom are: the theory of apprehender-to-apprehended unity, the theory of substantial movement, and the way of being particular existence of the human soul rational in Mulla Sadra.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Immediate apprehension
  • Intensification
  • Soul
  • Perception
  • Imagination
  • Intellect