The “Conscience of the Self” and Its Infallibility From the Perspectives of Muslim Philosophers

Document Type : Original Article

Authors

1 Ph.D. in Transcendental Wisdom, Ferdowsi University, Mashhad, Iran

2 Professor, Department of Philosophy, Ferdowsi University of Mashhad, Mashhad, Iran

Abstract

One of the examples of the intuitive knowledge (Arabic: عِلْمُ الْحُضوری, lit.: knowledge by presence or presential knowledge) is “self-consciousness”. There are two important epistemological questions regarding this concept: First, do we have a consciousness of a reality called “self”? Second, is this consciousness infallible, accurately reflecting the reality of “self” as it is, or could “consciousness of self” be at odds with the “objective self”? There are two basic innovative points in response to these two issues that are considered in this article. First, Muslim philosophers recognize a hierarchy for the knowledge of the “self,” in which the most basic and fundamental aspect of consciousness regarding the “self” is the “perception of the self.” This approach plays an important role in countering the deniers of the “conscious self.” Second, from this perspective, the only way to discuss the most fundamental level of knowing the “self” (the understanding of the self) is to describe one’s consciousness with the aid of descriptive reason. Within the framework of these two points, it can be said that, first, there is a consciousness of the “perceiving self,” and second, the Muslim philosopher, as a deep foundational thinker, regards this consciousness as a “reality.” Due to the unity of consciousness and reality, he concludes that the “epistemic awareness of the self” cannot deviate from the “objective self.” Moreover, considering the “epistemic awareness of the self” and the “objective self” as one is not merely a matter of convention, but rather relies on the content of “consciousness of self” (the understanding of the self).

Keywords

References

  1. ابن‌سینا، حسین بن عبدالله. (1404ق). التعلیقات. قم: مکتب الإعلام الإسلامی.
  2. استیس، والتر ترنس. (1387ش). وجود و نظریۀ شناخت. ترجمۀ عزیزالله افشار. تهران: حکمت.
  3. اسعدی، حجت؛ حسینی شاهرودی، سید مرتضی. (1396ش). «خطاپذیری علم حضوری و مکاشفات عرفانی». پژوهش‌های عقلی نوین، 2(4)، 9-29. DOI: 22081/nir.2018.49696.1024
  4. اوریت، نیکلاس؛ فیشر، الیک. (1389ش). نگاهی انتقادی به معرفت‌شناسی جدید، (ترجمه و نقد حسن عبدی). قم: مؤسسۀ آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره).
  5. پی. پویمن، لوئیس. (1387ش). معرفت‌شناسی، (ترجمه و تحقیق رضا محمدزاده). تهران: دانشگاه امام صادق(ع).
  6. تفتازانی، مسعود بن عمر. (1412ق). شرح المقاصد. قم: الشریف الرضی.
  7. حسین‌زاده، محمد. (1386ش). «خطاناپذیری شهود (نقض‌ها و پاسخ‌ها)». معرفت فلسفی، 4(3)، 167-206.
  8. حسین‌زاده، محمد. (1386ش). منابع معرفت. قم: مؤسسۀ آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره).
  9. دشتکی، منصور بن محمد. (1382ش). إشراق هیاکل النور لکشف ظلمات شواکل الغرور. تهران: میراث مکتوب.
  10. رضازاده، رضا؛ امامی، طیبه. (1396ش). «سنخ‌شناسی خودآگاهی در فلسفۀ صدرایی». آینۀ معرفت، 17(1)، 1-16.
  11. سبزواری، هادی بن مهدی. (1369ش). شرح المنظومه، (تعلیقات حسن حسن‌زاده آملی). تهران: نشر ناب.
  12. سربخشی، محمد. (1394). «نگاهی به شبهات خطاناپذیری علم حضوری و پاسخ به آن‌ها». معرفت فلسفی، 13(2)، 75-100.
  13. سهروردی، یحیی بن حبش. مجموعه مصنفات شیخ اشراق. تهران: مؤسسۀ مطالعات و تحقیقات فرهنگی (پژوهشگاه).
  14. شهرزوری، محمد بن محمود. (1383ش). رسالة فی العلوم الطبیعیه (الشجرة الإلهیه). تهران: مؤسسۀ پژوهشی حکمت و فلسفۀ ایران.
  15. شیرازی، محمد بن ابراهیم. (1368ش). الحکمة المتعالیة فی الأسفار العقلیة الأربعه. قم: مکتبة المصطفوی.
  16. شیرازی، محمد بن ابراهیم. (بی‌تا). المبدأ و المعاد. بی‌جا: بی‌نا.
  17. شیرازی، محمد بن ابراهیم. (1392ش). حکمة الإشراق، (تعلیقۀ ملاصدرا). تهران: صدرا.
  18. شیرازی، محمد بن ابراهیم. (1375ش). مجموعه رسائل فلسفی صدرالمتألهین. تهران: حکمت.
  19. شیرازی، محمد بن ابراهیم. (1363ش). مفاتیح‌الغیب. تهران: مؤسسۀ مطالعات و تحقیقات فرهنگی و انجمن اسلامی حکمت و فلسفۀ ایران.
  20. صدر، رضا. (1387ش). صحائف من الفلسفه، (تعلیقة علی شرح المنظومة للسبزواری). قم: بوستان کتاب.
  21. عسگری، احمد؛ بوجاری، حمیدرضا. (1398ش). «تأملی در معنا، مدلول و مبانی نظریۀ اشتداد علم حضوری نفس به ذاتش در حکمت متعالیه». آموزه‌های فلسفۀ اسلامی، 14(25)، 85-102.
  22. فیومرتون، ریچارد. (1390). معرفت‌شناسی، (ترجمۀ جلال پی‌کانی). تهران: حکمت.
  23. کاپلستون، فردریک چالرز. (1398ش). تاریخ فلسفۀ غرب، (ترجمۀ امیر جلال‌الدین اعلم). تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
  24. لاندسمان، چالرز. (1390ش). درآمدی بر معرفت‌شناسی، (ترجمۀ مهدی مطهری). قم: نشر معارف.
  25. نجم‌آبادی، عیسی؛ دهباشی، مهدی. (1398ش). «آگاهی و خودآگاهی از منظر کانت و ملاصدرا». فصلنامۀ اندیشۀ دینی، 19(71)، 135-150. DOI: 22099/jrt.2019.32823.2065
Islamic Philosophical Doctrines
Volume 18, Issue 32 - Serial Number 32
razavi
October 2023
Pages 215-236

Files

Share

How to cite

Statistics