نقش‌آفرینی عقل فعال برای رساندن انسان به سعادت و کمال نهایی‌اش در آثار فلاسفه‌ای همچون ابن سینا و ملاصدرا مشهود است. از سویی، غایت مراتب انسان در سعادت و کمال، مرتبة نبوت است و پیامبر کسی است که صاحب حدس قوی و صائب است و مراتب عقل نظری و عملی وی در پرتو ارتباط با عقل فعال به فعلیت تام رسیده و بدین وسیله لایق دریافت وحی شده است و وحی که توسط عقل فعال به نبی می‌رسد، نیز در مسیر بالندگی هر چه تمام‌تر عقل نظری و عملی وی، مددرسان می‌شود. ابن سینا و ملاصدرا هر دو، قائل به نفس قدسیه‌ای هستند که با قوة حدس خویش، در زمان بسیار کوتاه به کلیّة معقولات و علوم و صور عقلی، بدون تعلّم نائل می‌گردد و چنین نفسی را نبی می‌نامند. ابن سینا دریافت وحی از عقل فعال را از طریق عقل قدسی می‌داند و ملاصدرا معتقد است که قوة عاقلة نبی در مرتبة عقل بالمستفاد، با عقل فعال «متحد» می‌گردد. در این پژوهش به بررسی این دو نظر می‌پردازیم.
)