رابطه عالم مثال و عالم طبیعت از دیدگاه علامه طباطبایی و شیخ اشراق

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه باقرالعلوم

2 موسسه پژوهشی حکمت و فلسفه

چکیده

بحث از رابطه عالم مثال و عالم طبیعت یکی از مسائل مهم فلسفه اسلامی است. شیخ اشراق در رد نظریه مشائین در مورد مادی بودن صور خیالی و برای تبین برخی دیگر از مسائل فلسفه خود نظریه عالم مثال را طرح کرده است. علامه طباطبایی نیز از جمله فلاسفه معاصر است نظریات قابل توجهی در مورد عالم مثال و رابطه آن با عالم طبیعت بیان نموده است. در این نوشتار ابتدا به تبیین دیدگاه دو فیلسوف در مورد عوالم هستی و ادله آنها در اثبات عالم مثال پرداخته شده است؛ سپس به تحلیل رابطه عالم مثال و عالم طبیعت در محورهایی همچون نظریه خیال و ابصار، صور موجود در آینه و اطلاع از امور غیبی در شیخ اشراق و محورهایی همچون رابطه طولی و تشکیکی عوالم، علیت عالم مثال نسبت به عالم طبیعت، وجود کمالات عالم طبیعت در عالم مثال و تبین رویاهای صادقه و کیفیت ادراک حسی از نظر علامه طباطبایی پرداخته شده است و در پایان مطالبی در مورد نقاط مشترک و متمایز دیدگاه های این دو فیلسوف و چالش های هر دیدگاه بیان شده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Relationship between the World of Archetypal Images and the World of Nature from the View of Allāma Tabataba'i and Sheikh Ishraq

نویسندگان [English]

  • Javad Parsā'i 1
  • Ahamad Shahgoli 2
1 PhD student in Islamic Philosophy
2 Faculty member of Iranian Institute of Philosophy
چکیده [English]

The discussion of the relationship between the world of archetypal images and the world of nature is one of the important issues of Islamic philosophy. Sheikh Ishraq rejected the theory of the peripatetic (Aristotelians) about the materiality of imaginary forms and proposed the theory of the world of archetypal images to explain some other issues of his philosophy. Allāma Tabataba'i is also one of the contemporary philosophers who has expressed significant theories about the world of archetypal images and its relationship with the world of nature. In this article, first, the views of two philosophers about the worlds of existence and their arguments in proving the world of archetypal images are explained; then to analyze the relationship between world of archetypal images and the world of nature in subjects such as the theory of illusory and vision, images in the mirror and knowledge of the unseen (mystic, invisible) affairs in Sheikh Ishraq and subjects such as the longitudinal and ambiguity (analogical gradation) relationship of the worlds, the causality of the world of archetypal images to the world of nature, the existence of perfections of the world of nature in the world of archetypal images and explanation of veracious dreams and the quality of sensory perception according to Allāma Tabataba'i, and in the end, some issues are said about the common and distinct points of view of these two philosophers and the challenges of each view.

کلیدواژه‌ها [English]

  • The world of archetypal images
  • The world of nature
  • Allāma Tabataba'i
  • Sheikh Ishraq