نمودهای زیبایی‌شناسی در اندیشه ابن مسکویه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری فلسفه هنر،دانشکده هنر و معماری،گروه فلسفه هنر، واحد همدان، دانشگاه آزاد اسلامی ، همدان، ایران

2 دانشیار دانشکده فلسفه هنر، دانشگاه هنر، تهران، ایران

3 استادیار دانشکده هنر معماری، گروه فلسفه هنر،واحد همدان،دانشگاه آزاد اسلامی، همدان، ایران

چکیده

نمی‌توان ادعا کرد که ابن مسکویه فیلسوف قرن چهارم هجری، به طور نظام‌مند در آثار خود به موضوعات اساسی زیبایی‌شناسی و فلسفه هنر پرداخته است. با وجود این، او موضوع تجربه زیبایی‌شناختی و زیبایی را به عنوان یک مسئله در نظر می‌گیرد و معتقد است که ویژگی‌های اساسی تجربه زیبایی‌شناختی، با وحدت مرتبط هستند. وحدت، ویژگی وجود الهی است و هدف از هماهنگی، تناسب و ریتم موجود در جهان جسمانی، نزدیک شدن به این وحدت است. از نظر او، زیبایی یک مفهوم عینی است و «زیبا»، در مثلث نفس ـ طبیعت ـ ماده تعیین می‌شود. چیزی که باعث زیبایی یک شیء می‌شود، هماهنگی موجود بین نفسی است که منعکس‌کننده وجود الهی است با ماده‌ای که قادر به دریافت آن است. زمانی که هنرمند آنچه را که متناسب با نفس است در ماده اعمال می‌کند، کمال به وجود می‌آید. کمال همچنین محصول رابطه موجود میان نظریه و عمل است که دو حوزه مکمل به شمار می‌روند. ابن مسکویه در آثار خود به بررسی موسیقی و شعر نیز می‌پردازد. از نظر او، موسیقی نزدیک‌ترین تجربه به دریافت وجود الهی است. تجربه‌ای که از طریق موسیقی کسب می‌شود، نسبت به هنرهای دیگر تأثیر بیشتری بر روح دارد. از نظر او، بین موسیقی و وحدت و نظم کیهانی ارتباط وجود دارد. با وجود این، او فاصله خود را با شعر حفظ می‌کند؛ زیرا معتقد است که در شعر، ترفندهایی برای برانگیختن نفس به کار می‌رود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Aesthetic Manifestations in Ibn Miskawayh's Thought

نویسندگان [English]

  • Amin Rahbar 1
  • Esma'il Bani Ardalan 2
  • Zahra Golnaz Manteghi Fasaie 3
1 PhD student in Philosophy of Art. Islamic Azad University of Hamadan
2 Associate Professor at Tehran University of Arts
3 Assistant Professor at Islamic Azad University of Hamadan
چکیده [English]

It cannot be claimed that Ibn Miskawayh, the philosopher of the fourth century AH, systematically addressed the basic issues of aesthetics and philosophy of art in his works. However, he considers the issue of aesthetic experience and beauty as an issue and believes that the basic features of aesthetic experience are related to unity. Unity is a characteristic of divine existence, and the purpose of harmony, proportion, and rhythm in the physical (corporeal, bodily) world is to approach (to come close) this unity. In his view, beauty is an objective idea (concept) and “beautiful” is defined in the triangle of soul-nature-matter. What makes an object beautiful is the harmony between the souls that reflects the divine existence with a matter that is able to receive it. Perfection occurs when the artist applies what is appropriate to the soul in matter. Perfection is also the product of the relationship between theory and practice, which are two complementary fields. Ibn Miskawayh, in his works also examines music and poetry. In his view, music is the closest experience to receiving a divine existence. The experience gained through music has a greater impact on the soul than other arts. In his view, there is a connection between music and the unity and universal order. However, he keeps his distance from poetry, because he believes that poetry uses tricks to arouse the soul.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Ibn Miskawayh
  • Aestheticism experience
  • Beauty
  • Art

مراجع

  1. ابن سینا، ابوعلی حسین بن عبداللّٰه، جوامع علم موسیقی از ریاضیات شفاء بوعلی سینا، برگردان سید عبداللّٰه انوار، همدان، بنیاد علمی و فرهنگی بوعلی سینا، 1393 ش.
  2. ابن مسکویه، ابوعلی احمد بن محمد، تهذیب الاخلاق و تطهیر الاعراق، ترجمه صلاح‌الدین سلجوقی، تهران، عرفان (ح ن بین‌الملل)، 1394 ش.
  3. همو، رسالة الشیخ ابی‌علی احمد بن محمد بن یعقوب مسکویه الی علی بن محمد ابی‌حیان الصوفی فی ماهیة العدل، ضمیمه نگرشی تاریخی به فلسفه حقوق، تهران، جهان معاصر، 1370 ش.
  4. احمدی، بابک، حقیقت و زیبایی، چاپ یازدهم، تهران، نشر مرکز، 1385 ش.
  5. ارسطو، فن شعر، ترجمه عبدالحسین زرین‌کوب، تهران، امیرکبیر، 1393 ش.
  6. ایرانی، اکبر، «رساله موسیقی از رسائل اخوان الصفا»، فصلنامه هنر، شماره 30، زمستان 1374 ش.
  7. بدیو، آلن، کتابچه پاد زیبایی‌شناسی، ترجمه علی معصومی، تهران، نگاه، 1398 ش.
  8. بنی‌اردلان، اسماعیل، مجال آه؛ مجموعه مقالات، تهران، سوره مهر، 1391 ش.
  9. بینایی مطلق، سعید، هنر در نزد افلاطون؛ فلسفه و حکمت 1، چاپ چهارم، تهران، فرهنگستان هنر، 1395ش.
  10. جعفری، محمدتقی، زیبایی و هنر از دیدگاه اسلام، تهران، مٶسسه تدوین و نشر آثار علامه جعفری، 1394 ش.
  11. حلبی، علی‌اصغر، تاریخ فلاسفه ایرانی، از آغاز اسلام تا امروز، تهران، زوار، 1376 ش.
  12. دوشن گیمن، ژاک، اورمزد و اهریمن؛ ماجرای دوگانه‌باوری در عهد باستان، ترجمه عباس باقری، چاپ دوم، تهران، فرزان روز؛ 1385 ش.
  13. سوانه، پیر، مبانی زیباشناسی، ترجمه محمدرضا ابوالقاسمی، چاپ چهارم، تهران، ماهی، 1395 ش.
  14. فارابی، ابونصر محمد بن محمد بن طرخان، آراء اهل المدینة الفاضلة و مضاداتها، ترجمه جعفر سجادی، تهران، طهوری، 1361 ش.
  15. کوکلمانس، یوزف ی.، هَیدِگر و هنر، ترجمه محمدجواد صافیان، چاپ سوم، اصفهان، پرسش آبان، 1395 ش.
  16. لیمن، اولیور، درآمدی بر زیباشناسی اسلامی، ترجمه محمدرضا ابوالقاسمی، تهران، ماهی، 1395 ش.
  17. میبدی، ابوالفضل رشیدالدین احمد بن محمد، کشف الاسرار و عدّة الابرار؛ معروف به تفسیر خواجه عبداللّٰه انصاری، به اهتمام علی‌اصغر حکمت، تهران، امیرکبیر، 1371 ش.
  18. ورنر، شارل، حکمت یونان، ترجمه بزرگ نادرزاد، چاپ سوم، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی، 1382 ش.
  19. هینلز، جان، شناخت اساطیر ایران، ترجمه ژاله آموزگار و احمد تفضلی، چاپ نهم، تهران، چشمه، 1384 ش.
  20. Aquinas, Thomas, Summa Theologica, Translated by: Fathers of the English Dominican Province, New York, Benziger, 1947.
  21. Aristoteles, Poetika, Samih Rifat (trc), İstanbul, Can Yayınları, 2008.
  22. Augustinus, Saint, İtiraflar, Dominik Pamir (trc), İstanbul, Kaknus Yay, 1999.
  23. Badiou, Alain, Başka Bir Estetik; Sanatlar İçin Küçük Bir Kılavuz, Aziz Ufuk kılıc (trc), İstanbul, Metis, 2010.
  24. Burckhardt, Titus, Art of Islam, Language and Meaning, Commemorative Edition, Indiana, World Wisdom, 2012.
  25. Id., Doğu’da ve Batı’da Kutsal Sanat, Tahir Uluç (trc), İstanbul, İnsan Yay, 2017.
  26. İbn Miskeveyh, An unpublished treatise of Miskawaih on justice; Or, Risāla fī māhiyat al-ʼadl li Miskawaih, M. Khan (ed.), Leiden, E. J. Brill, 1964.
  27. Id., el-Havāmī’l ve’ş-şevāmīl, Ahmet Emîn, Seyyid Ahmed Şaqr (ed.), Franfurt, İnstitute for The History of Arabic islamic Science At The Johann Wolfgang Goethe Universty, 2000.
  28. Platon, Devlet. Sabahattin Eyüboğlu, Mehmet Ali Cimcoz (trc), İstanbul, İş Bankası Kültür Yayınları, 1999.
  29. Id., Şölen, Sabahattin Eyüpoğlu, Azra Erhat (trc), İstanbul, İş Bankası Kültür Yay, 2011.
  30. Plotinus, Dokuzluklar I, Zeki Ozcan (trc), İstanbul, Alfa Aktuel Yay, 2006.
  31. Ross, David, Aristoteles, Ahmet Arslan, İhsan Oktay Anar, Özcan Yalçın Kavasoğlu, Zerrin Kurtoğlu (trc), İstanbul, Kabalcı Kitabevi, 2002.
  32. Routledge, Concise Routledge Encyclopedia of Philosophy, Edward Craig (ed.), London & New York, Taylor and Francis Group, 2000.
  33. Saruhan, Müfit Selim, İbn Miskeveyh Düşüncesinde Tanrı, Âlem ve İnsan, Ankara, Yayınevi Yay, 2010.
  34. Sevier, Christopher Scott, Thomas Aquinas on the Nature and Experience of Beauty, 2012, Available at: <https://escholarship.org/uc/item/7d25w3x9>.
  35. Turan, Ramazan, “İbn Miskeveyh’de Estetiğin Tezâhürleri - The Reflection of Aesthetics in the Thought of Ibn Miskawayh”, Cumhuriyet İlahiyat Dergisi - Cumhuriyet Theology Journal, Vol. 21(2), December 2017.
آموزه های فلسفه اسلامی
دوره 15، شماره 27 - شماره پیاپی 27
پاییز و زمستان 1399
صفحه 141-166

فایل ها

اشتراک گذاری

ارجاع به این مقاله

آمار