تأثیر ابن رشد بر حیات فلسفی غرب در آستانه رنسانس

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترا فلسفه تطبیقی دانشگاه قم

2 استادیار دانشگاه قم

چکیده

در آستانه عبور از فلسفه مدرسی، با یک دوره انتقال به نام رنسانس[1] مواجه می‌شویم. اگرچه کمتر به این دوره تاریخی در حیات فلسفی غرب پرداخته شده است، نقش فلاسفه مسلمان به ویژه ابن سینا و ابن رشد در تفکرات فلسفیِ این دوره، نقشی مهم و تأثیرگذار بوده است. تأثیر فلاسفه مسلمان بر حیات فلسفی غرب از بستر ترجمه‌ها و برداشت‌های فلاسفه و مدرسان مدرسی صورت پذیرفته است. در نتیجه گاهی اوقات سوءبرداشت‌هایی صورت گرفته است. نمونه‌ای از این سوءبرداشت‌ها را مشخصاً می‌توان در معانی حقیقت مضاعف[2] یافت.
در این نوشتار با تحلیل معانی حقیقت مضاعف (تضاعف در عمل، معرفت، گفتار، نفس‌الامر)، به بررسی سه نفر از ابن رشدیان لاتین که تأثیر بیشتری بر فضای فکری زمان خود داشتند، می‌پردازیم. سپس پیامدهای ابن رشدیان لاتینی را در آستانه رنسانس بررسی خواهیم کرد.



[1]. Renaissance.


[2]. Double Truth.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Ibn Rušd's Influence on the Philosophical Life of the West on the Eve of the Renaissance

نویسندگان [English]

  • Saeed Mahmudpoor 1
  • Habibollah Danesh Shahraki 2
  • Sayyed Ahmad Fazeli 2
1 PhD student in Comparative Philosophy. University of Qom
2 Assistant professor at University of Qom
چکیده [English]

On the eve of passing through the scholasticism, we encounter a period of transition called the Renaissance. Although less attention has been paid to this historical period in the philosophical life of the West, but the role of Muslim philosophers, especially Ibn Sina (Avicenna) and Ibn Rushd (Latinized Averroes), has played an important and influential role in the philosophical thought of this period. The influence of Muslim philosophers on the philosophical life of the West has been done through the translations and interpretations of philosophers and school teachers. As a result, misconceptions have sometimes occurred. An example of these misconceptions can clearly be found in the meanings of double reality. In this article, we analyze the meanings of double reality (doubling in action, cognition, discourse, fact in itself; thing in itself) and examine three Latin Ibn Rushdians who had a greater impact on the intellectual space of their time. Then we will examine the consequences of the Latin Ibn Rushdian on the eve of the Renaissance.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Double reality
  • Ibn Rushdian
  • Rationalism
  • The decline of the church power

مراجع

  1. آربری، آرتور جان، عقل و وحی از منظر متفکران اسلامی، ترجمه حسن جوادی، تهران، امیرکبیر، 1372 ش.
  2. ابراهیمی دینانی، غلامحسین، درخشش ابن رشد در حکمت مشاء، تهران، طرح نو، 1384 ش.
  3. همو، ماجرای فکر فلسفی در جهان اسلام، تهران، طرح نو، 1376 ش.
  4. ابن رشد، ابوالولید محمد، فصل المقال فی تقریر ما بین الحکمة و الشریعة من الاتصال، تحقیق محمد عابد الجابری، بیروت، مرکز دراسات الوحدة العربیه، 1999 م.، قابل دستیابی در وبگاه <https://www.hamrahnoor.ir/book/29434>.
  5. ایلخانی، محمد، تاریخ فلسفه در قرون وسطی و رنسانس، تهران، سمت، 1391 ش.
  6. بومر، فرانکلین لوفان، جریان‌های بزرگ در تاریخ اندیشه غربی، ترجمه حسین بشیریه، تهران، مرکز بازشناسی اسلام و ایران، 1382 ش.
  7. پترسون، مایکل و دیگران، عقل و اعتقاد دینی، ترجمه احمد نراقی و ابراهیم سلطانی، تهران، طرح نو، 1376 ش.
  8. توکلی، غلامحسین، «حقیقت مضاعف»، پژوهش‌های فلسفی، سال پنجاه و یکم، شماره 203، بهار و تابستان 1387 ش.
  9. الجابری، محمد عابد، ابن رشد، سیره و فکر، بیروت، مرکز دراسات الوحدة العربیه، 2001 م.، قابل دستیابی در وبگاه <https://www.noorlib.ir/View/Fa/Book/BookView/Text/29156>.
  10. جیرانی، یاشار، و مصطفی یونسی، «مارسیلیوس اهل پادوا و ریشه‌های سکولاریسم قانونی در قرون میانه»، فصلنامه تاریخ فلسفه، سال ششم، شماره 2، پاییز 1394 ش.
  11. داوری اردکانی، رضا، درباره علم، تهران، هرمس، 1379 ش.
  12. همو، ما و تاریخ فلسفه اسلامی، تهران، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، 1389 ش.
  13. راسل، برتراند، تاریخ فلسفه غرب، ترجمه نجف دریابندری، تهران، پرواز، 1388 ش.
  14. رنان، ارنست، ابن رشد و الرشدیه، ترجمه عادل زعیتر، قاهره، دار احیاء الکتب العربیه، 1957 م.، قابل دستیابی در وبگاه <https://archive.org/details/booksscience1_gmail_20160922_0925>.
  15. ژیلسون، اتین، روح فلسفه در قرون وسطی، ترجمه علیمراد داودی، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی، 1384 ش.
  16. همو، عقل و وحی در قرون وسطی، ترجمه شهرام پازوکی، تهران، مٶسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی، 1378 ش.
  17. شایگان، داریوش، بت‌های ذهنی و خاطره ازلی، تهران، امیرکبیر، 1393 ش.
  18. صلیبا، جمیل، تاریخ الفلسفة العربیه، چاپ سوم، بیروت، الشرکة العالمیة للکتاب، 1995 م.
  19. عنایت، حمید، بنیاد فلسفه سیاسی در غرب، چاپ سوم، تهران، نشر زمستان، 1381 ش.
  20. فخری، ماجد، سیر فلسفه در جهان اسلام، ترجمه نصراللّٰه پورجوادی، تهران، مرکز نشر دانشگاهی، 1397 ش.
  21. قدردان قراملکی، محمدحسن، سکولاریسم در مسیحیت و اسلام، چاپ دوم، قم، دفتر تبلیغات اسلامی، 1380 ش.
  22. کاپلستون، فردریک چارلز، تاریخ فلسفه، ترجمه ابراهیم دادجو، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی، 1387 ش.
  23. کرومبی، آ. سی.، از اوگوستن تا گالیله، ترجمه احمد آرام، تهران، سمت، 1371 ش.
  24. لاسکم، دیوید، تفکر در دوره قرون وسطی، ترجمه محمدسعید حنایی کاشانی، تهران، قصیده، 1380 ش.
  25. مجتهدی، کریم، فلسفه در قرون وسطی، تهران، امیرکبیر، 1387 ش.
  26. نصر، سیدحسین، علم و تمدن در اسلام، ترجمه احمد آرام، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی، 1384 ش.
  27. نصر، سیدحسین و الیور لیمن، تاریخ فلسفه اسلامی، ترجمه استادان فلسفه، تهران، حکمت، 1383 ش.
  28. همان‌ها، تاریخ فلسفه اسلامی، ترجمه جمعی از مترجمان، تهران، حکمت، 1389 ش.
  29. یثربی، سیدیحیی، از یقین تا یقین، قم، بوستان کتاب، 1383 ش.
  30. یوسفیان، حسن، دوگانگی حقیقت از دیدگاه ابن رشد و ابن رشدیان، قم، مٶسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی، 1389 ش.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار