نقد و بررسی چیستی رنگ با تأکید بر دیدگاه ابن سینا

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه معارف دانشگاه رازی

2 کارشناس ارشد فلسفه غرب دانشگاه مفید قم

چکیده

اکثر قریب به اتفاق فلاسفه سنتی و اسلامی، قائل به واقع‌انگاری رنگ هستند و رنگ را موجودی خارجی می‌دانند و بنا به علوم طبیعی هر دوران و دانش فلسفی خود، به بررسی و تبیین چیستی رنگ همت گمارده‌اند. نظریه واقع‌انگاری پیرامون چیستی رنگ، شامل آراء فیلسوفان قبل از ابن سینا و خود وی دربارۀ رنگ می‌باشد. اما از آنجایی که اقوال فیلسوفان مشایی و اشراقی و متعالیه از ابن سینا تا کنون، تغییرات قابل توجهی نداشته است و با کمی تفاوت، همان عبارات، مطالب و دیدگاه‌های ابن سینا دربارۀ رنگ، در کتب بعدی نیز منتقل شده است، بنابراین بررسی نظریات ابن سینا درباره چیستی رنگ حائز اهمیت است. در این نوشتار، ضمن اشاره به اقوال فلاسفه سنتی، به نقل و بررسی چیستی رنگ با تأکید بر دیدگاه ابن سینا می‌پردازیم و ضمن نقد نظریه ابن سینا دربارۀ چیستی رنگ، به ارائه فرضیه جدیدی که چیستی رنگ را ترکیبی از یک فرایند می‌داند، خواهیم پرداخت.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Criticizing and Studying the Whatness of Colours with Emphasizing Avicenna’s Opinion

نویسندگان [English]

  • Ṭalʾat Dehpahlavan 1
  • Kazem Ostadi 2
1 Assistant professor at Razi University
2 An MA of the Western Philosophy
چکیده [English]

Most of the traditional and Islamic philosophers believe in the realism of colours and think that the colours are physical properties and according to the natural sciences of every period (era) and their philosophy science has examined and determined the whatness of colours. The theory of realism about the whatness of colours compasses the opinions of philosophers before Avicenna and his opinions himself about colours but since the sayings of Mashaei (Peripatetic), Ishraqi (illuminative) and mutaʿaliyah (transcendent) philosophers from Avicenna by now have not changed notably and with a little change the same statements, subjects and opinions of Avicenna about colours have been transferred to the next books, too. It is important (noticeable) to investigate Avicenna’s opinions about the whatness of colours. Meanwhile presenting the traditional philosophers’ sayings this paper studies and narrates the whatness of colours by emphasizing Avicenna’s opinion; meanwhile, criticizing Avicenna’s opinion about the whatness of colours it is presented a new hypothesis that the whatness of colours is a composition of a process.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Colour
  • Knowing colour
  • Light (nūr)
  • The potential attribute
  • Reflection
  • Avicenna

مراجع

  1. ابراهیمی دینانی، غلامحسین، قواعد کلی فلسفی در فلسفۀ اسلامی، تهران، مٶسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی، 1365 ش.
  2. ابن سینا، ابوعلی حسین بن عبداللّٰه، النفس من کتاب الشفاء، تحقیق حسن حسن‌زاده آملی، قم، بوستان کتاب، 1392 ش.
  3. همو، النفس من کتاب الشفاء، ترجمه محمدحسین نایجی، قم، مٶسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی، 1388 ش.
  4. همو، النفس من کتاب الشفاء، قم، مکتب الاعلام الاسلامی، 1375 ش.
  5. استادی، کاظم، «بررسی نسبت برخی از اشیاء در شناخت رنگ»، علوم و فناوری رنگ، دوره دهم، شماره 3، پاییز 1395 ش.
  6. همو، بررسی نظریه‌های فلسفی معاصر دربارۀ رنگ، قم، ارزشمند، 1394 ش. (الف)
  7. همو، درآمدی بر فلسفۀ خط، قم، نشر مؤلف، 1392 ش.
  8. همو، نظریه‌های فیلسوفان اسلامی دربارۀ رنگ، قم، ارزشمند، 1394 ش. (ب)
  9. افلاطون، دورۀ آثار افلاطون، ترجمه محمدحسن لطفی، تهران، خوارزمی، 1380 ش.
  10. زمانی، رضا و دیگران، «تفاوت ادراک بینایی بین زن و مرد»، مجله دانشکده علوم انسانی دانشگاه تهران، سال سی و دوم، شماره 129، بهار 1373 ش.
  11. سهروردی، شهاب‌الدین یحیی بن حبش، المشارع و المطارحات، ترجمه صدرالدین صدر، تهران، کتابخانه مجلس شورای اسلامی، 1385 ش.
  12. همو، حکمة الاشراق، ترجمه سیدجعفر سجادی، تهران، دانشگاه تهران، 1390 ش.
  13. صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم، الحکمة المتعالیة فی الاسفار العقلیة الاربعه، حاشیه علامه طباطبایی، چاپ سوم، بیروت، دار احیاء التراث العربی، 1981 م.
  14. همو، المبدأ و المعاد، تصحیح سیدجلال‌الدین آشتیانی، تهران، انجمن حکمت و فلسفه ایران، 1354 ش.
  15. طباطبایی، سیدمحمدحسین، نهایت فلسفه، قم، بوستان کتاب، 1387 ش.
  16. علیپور شیرازی، مسعود، «بررسی شیوه‌های مختلف ساخت ربات تعقیب خط و ارائه الگویی با دقت و سرعت بالا با قابلیت تشخیص رنگ»، اولین همایش ملی برق و کامپیوتر جنوب ایران، 1392 ش.
  17. غفاری، ابوالحسن، «کلیات در دیدگاه معرفت‌شناسی و هستی‌شناسی افلاطون»، ماهنامه معرفت، شماره 76، فروردین 1383 ش.
  18. فارابی، ابونصر محمد بن محمد بن طرخان، التعلیقات، هند، چاپ حیدرآباد، بی‌تا.
  19. فرامرز قراملکی، احد، روش‌شناسی مطالعات دینی، مشهد، دانشگاه علوم اسلامی رضوی، 1392 ش.
  20. فعال، فرشته، و شهلا جمیلی، «بررسی تأثیر رنگ‌های مختلف نور بر روی رشد و تغییرات گلوگز خون ماهی سولفورهد Labeotropheus trewavasae»، فصلنامه علوم زیستی دانشگاه آزاد اسلامی واحد زنجان، دوره سوم، شماره 1 (پیاپی 8)، زمستان 1388 ش.
  21. لوشر، ماکس، روان‌شناسی رنگ‌ها، ترجمه ویدا ابی‌زاده، تهران، درسا، 1376 ش.
  22. لیسون، استیون، و جان دی. سامرز، نور و پرورش مرغ مادر گوشتی، ترجمه جواد پوررضا و اکبر نیکخواه، اصفهان، دانشگاه صنعتی اصفهان، 1382 ش.
  23. مطهری، مرتضی، شرح منظومه، تهران، حکمت، 1360 ش.
  24. Beddard, Frank Evers, Animal Coloration; An Account of the Principal Facts and Theories Relating to the Colours and Markings of Animals, London, Swan Sonnenschein, 1892.
  25. Byrne, Alexander & David R. Hilbert, Readings on Color, 1997.
  26. Chalmers, David, The Conscious Mind, New York, Oxford University Press, 1996.
  27. Cohen, Jonathan & Mohan Matthen (Eds.), Color Ontology and Color Science (Life and Mind: Philosophical Issues in Biology and Psychology), Paperback, 21 May 2010.
  28. Cott, Hugh Bamford, Adaptive Coloration in Animals, London, Methuen, 1940.
  29. Fan, X. et al., “Effects of light intensity on the growth and leaf development of young tomato plants grown under a combination of red and blue light”, Scientia Horticulturae, Vol. 153, 2013.
  30. Hilbert, David, What is Color Vision?, University of Illinois at Chicago, 1992.
  31. Judd, Deane B. & Günter Wyszecki, Color in Business, Science and Industry, Wiley Series in Pure and Applied Optics, 3rd Ed., New York, John Wiley & Sons, Inc., 1975.
  32. Kaiser, Peter K. & Robert M. Boynton, Human Color Vision, Washington, DC, Optical Society of America, 1996.
  33. Laufer, Gabriel, Introduction to Optics and Lasers in Engineering, UK, Cambridge, Cambridge University Press, 13 July 1996.
  34. Lynch, David K. & William Charles Livingston, Color and Light in Nature, 2nd Ed., UK, Cambridge, Cambridge University Press, 2001.
  35. Poulton, Edward Bagnall, The Colours of Animals; Their meaning and use, especially considered in the case of insects, London, Kegan Paul, Trench, Trübner, 1890.
  36. Putnam, Hilary, Representation and Reality, The MIT Press, 1988.
  37. Thayer, Abbott Handerson & Gerald H. Thayer, Concealing-Coloration in the Animal Kingdom, New York, 1909.
  38. Zoltán, Jakab, Color Experience: Empirical Evidence Against Representational Externalism, PhD thesis, Carleton University, 2001.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار