سبزواری نکوهی در نقاب سبزواری‌ پژوهی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشیار، گروه فلسفه و حکمت اسلامی، دانشکدۀ الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه حکیم سبزواری، سبزوار، ایران

چکیده

در مجموعه مقالاتی که با عنوان «سبزواری‌پژوهی» از سوی خانۀ کتاب تهران، به ادعای معرفی آرا و آثار حکیم سبزواری به طبع رسید، مقاله‌ای با عنوان «دادوستد حکیم سبزواری با مرده‌ریگ روایی گرایش‌های غالی» منتشر شده است. افزون بر عنوان که القاگر و متضمن پیشداوری است و به‌صراحت پنجه‌کشی آن نگاشته را به ساحت بزرگان حکمت اسلامی نشان می‌دهد، سراسر آن نوشتار حاوی اتهامات و شبهات و جسارت و هتاکی به اندیشۀ فلسفی و عرفانی و ساحت حکما و عرفای محقق به‌ویژه حکیم سبزواری است. آن نگاشته به بهانۀ نقد، مستمسکی برای تشفی‌جویی و ترویج ظاهرگرایی کسانی قرار گرفته که نگارنده‌اش از آن طیف نمایندگی می‌کند. روشن است که تفکر فلسفی خود پرچمدار نقد افکار است و شاکلۀ مباحث و پژوهش‌ها را نقد علمی و منطقی اندیشه‌ها تشکیل می‌دهد. نقد علمی و منطقی معیارهایی دارد و با هتک حرمت فاصلۀ بسیار دارد. این واکاوی با نگاه نقدی و تحلیلی به واکاوی مدعیات آن نگاشته، به‌ویژه اتهام غلو و بازکاوی معیار و مرز غلو پرداخته است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Blaming Sabziwārī Under the Veil of Sabziwārī Studies

نویسنده [English]

  • Muḥammad Riḍā ʾIrshādī-Nīyā
Associate Professor, Department of Philosophy and Islamic Theology, Faculty of Theology and Islamic Sciences, Hakim Sabzevari University, Sabzevar, Iran
چکیده [English]

A In a collection of articles titled “Sabziwārī Studies,” published by Iranian Book and Literature Home with the claim of introducing the opinions and works of Ḥakīm Sabziwārī, an article titled “Ḥakīm Sabziwārī’s Interaction with the Legacy of Extravagant Narrative Tendencies” has been published. In addition to the title, which conveys and implies prejudice and clearly displays its contentious nature toward the domain of great figures in Islamic philosophy, the entire writing is filled with accusations, doubts, audacity, and disrespect toward philosophical and mystical thought, as well as the realm of verified philosophers and mystics, particularly Ḥakīm Sabziwārī. The mentioned writing, under the pretext of critique, has become a means for satisfying and promoting the literalism of those whom its author represents. It is evident that philosophical thought itself is the standard-bearer (flagbearer) of critique, with the structure of its discussions and research being composed of scientific and logical critiques of ideas. Scientific and logical criticism has criteria and is far from disrespect. This analysis, with a critical and analytical perspective, examines the claims of that writing, especially the accusation of extremism (Arabic: غُلُو), and reevaluates the criteria and boundaries of extremism (Arabic: غُلُو).

کلیدواژه‌ها [English]

  • Ḥakīm Sabziwārī
  • Philosophical critique
  • Extremism (Arabic: غُلُو)
  • The act of extremism
  1. ابن‌سینا، حسین بن عبدالله. (1372ش). الإشارات و التنبیهات. تهران: دفتر نشر کتاب.
  2. آشتیانى، سید جلال‏الدین. (1375ش) [مقدمه‌نویس و مصحح]. مقدمه و تعلیق بر اصول المعارفِ فیض کاشانی. قم: دفتر تبلیغات اسلامى‏.
  3. آشتیانى، سید جلال‏الدین. (1376ش). رسائل حکیم سبزواری. تهران: اسوه.
  4. آشتیانى، سید جلال‏الدین. (1381ش)‏. شرح بر زاد المسافر. قم: دفتر تبلیغات اسلامى‏.
  5. پورامینی، محمدباقر. (1385ش). «درنگی در مفهوم غلو و غالی». کتاب نقد، ش39، ص271-296.
  6. جهانبخش، جویا. (1392ش). «دادوستد حکیم سبزواری با مرده‌ریگ رِوایی گرایشهای غالی»، در: سبزواری‌پژوهی، مجموعه مقالاتی در معرفی آرا، احوال و آثار سبزواری (به کوشش انسیه برخواه). تهران: خانۀ کتاب.
  7. خانی‌مقدم، مهیار؛ دیاری بیدگلی، محمدتقی. (1398ش). «تحلیل سندی و محتوایی حدیث قولوا فینا ما شئتم... با رویکردی به نفی غلو از ساحت اهل بیت(ع)». مطالعات فهم حدیث، 5(2)، 193-210. DOI: 30479/mfh.2019.1674
  8. خمینی، سید روح‌‌الله. (1374ش). شرح دعای سحر. تهران: مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره).
  9. رحیم‌پور، فروغ‌السادات؛ شهبازی، فرزانه. (1394ش). «بررسی حد و معیار غلو و تقصیر از دیدگاه شیخ مفید و علامه مجلسی». مطالعات اسلامی: فلسفه و کلام، 47(2)، 83-101. DOI: 22067/philosophy.v47i2.25525
  10. رضایی، محمدجعفر. (1389ش). «تأملی در معنای غلو». هفت آسمان، 12(46)، 89-104.
  11. شیرازی، محمد بن ابراهیم. (1410ق). الأسفار الأربعه. قم: ‌دار الکتب الاسلامیه.
  12. صفار، محمد. (1404ق). بصائر الدرجات. قم: کتابخانۀ آیت‌الله مرعشی نجفی.
  13. طباطبایی، سید محمدحسین. (1387ش). انسان از آغاز تا انجام. قم: بوستان کتاب.
  14. طوسی، محمد بن حسن‏. (1414ق). الأمالی. قم: دار الثقافه.
  15. علیزاده نجار، مرتضی. (1392ش). «خدا یا ناخدا؛ نگاهی به احادیث "نزّلونا عن الربوبیه"». امامت‌پژوهی، 3(11)، 39-80.
  16. مجلسی، محمدباقر. (1362ش). بحار الأنوار (ج25 و 31). قم: دار الکتب الاسلامیه.
  17. مفید، محمد بن محمد عکبری (شیخ مفید). (1372ش). مصنفات الشیخ المفید (تصحیح الاعتقاد، ج٥). قم: المؤتمر العالمی لألفیة الشیخ المفیـد.