نحوۀ وجود ماهیت با بررسی دیدگاه فلاسفۀ نوصدرایی

نوع مقاله : علمی پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار، گروه فلسفه، دانشکدۀ الهیات، دانشکدگان فارابی، دانشگاه تهران، قم، ایران.

2 دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه فلسفه، دانشکدۀ الهیات، دانشکدگان فارابی، دانشگاه تهران، قم، ایران.

چکیده

فلاسفۀ نوصدرایی در بحث اصالت وجود علی‌رغم اتفاق‌نظر در اصیل بودن وجود، تقریرهای متفاوتی از نحوۀ وجود ماهیت ارائه داده­اند، به طوری که برخی ماهیت را امر خارجی دانسته و بعضی آن را امر خارجی نمی­دانند. خارجی بودن ماهیت را نیز گروهی با حیثیت تقییدیه و برخی دیگر با حیثیت تعلیلیه تبیین کرده­اند. در بین فلاسفه­ای که ماهیت را امر خارجی نمی­دانند، برخی صدق ماهیت بر خارج را حقیقی و برخی دیگر مجازی می­دانند. بنابراین، مسئلۀ اصلی مقالۀ حاضر چگونگی تحقق ماهیت در خارج است و در پاسخ به این سؤال سعی شده با تقریر صحیح مسئلۀ اصالت وجود، نشان داده شود که ماهیت نه‌تنها در خارج وجود ندارد، بلکه صدق آن بر خارج نیز مجازی است. در ادامه، به کاستی‌های نظرات رقیب اشاره شده و برتری نظریۀ مطلوب اثبات شده است. پژوهش حاضر بنیادی-تحلیلی است که با روش کتابخانه‌ای به تحلیل محتوا پرداخته است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Nature of Essence in the View of Neosadrāie Philosophers Authors

نویسندگان [English]

  • Mahdi Safaei asl 1
  • Mohammad Broomand 2
1 Assistant professor, Department of Philosophy, Faculty of Theology, Farabi Campus, University of Tehran, Qom, Iran.
2 Master's student, Department of Philosophy, Faculty of Theology, Farabi Campus, University of Tehran, Qom, Iran.
چکیده [English]

Despite agreement among Neosadrāie philosophers on the primacy of existence, they have provided different accounts of the existence of essence. Some view essence as an external entity, while others do not consider it to be external. The external realization of the essence has also been explained by a group with the causative mode and others with the conditional mode. Among the philosophers who do not consider essence to be external, some consider the truth of nature to be real and others virtual. The main issue of this article is the manner in which essence is realized in the external world, and in response to this question, it is shown that essence not only does not exist in the external world but also its reality outside is virtual as well. The article further critiques opposing views and proves the superiority of the proposed theory. This is a fundamental-analytical study using library-based research methods.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Primacy of Existence
  • Essence
  • Real Truth
  • Virtual Truth
  • Causative Mode
  • Conditional Mode
  1. جوادی آملی، عبدالله. (1400ش). رحیق مختوم. قم: اسراء.
  2. حسینی طهرانی، سید محمدحسین. (1436ق). توحید علمی و عینی در مکاتیب حکمی و عرفانی. مشهد: انتشارات علامه طباطبایی.
  3. سبزواری، ملاهادی. (بی­تا). شرح المنظومه، بیروت: مؤسسة التاریخ العربی.
  4. سمرقندی، شمس‌الدین. (1401ش). الأنوار الإلهیه، تهران: مؤسسۀ پژوهشی حکمت و فلسفۀ ایران.
  5. شیرازی، صدرالدین محمد بن ابراهیم. (بی‌تا). الحکمة المتعالیة فی الأسفار العقلیة الأربعه. قم: انتشارات مصطفوی.
  6. طباطبایی، سید محمدحسین. (1437ق). بدایة الحکمه. قم: مرکز مدیریت حوزۀ علمیه.
  7. طباطبایی، سید محمدحسین. (1437ق). نهایة الحکمه. قم: مرکز مدیریت حوزۀ علمیه.
  8. طباطبایی، سید محمدحسین. (1386ش). نهایة الحکمه، (با تعلیقۀ فیاضی). قم: مؤسسۀ آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره).
  9. عبودیت، عبدالرسول. (1394ش). درآمدی به نظام حکمت صدرایی: هستی‌شناسی و جهان‌شناسی. تهران: سمت.
  10. غفاری، حسین؛ مظفری، سیدمحمد؛ فیاض صابری، عزیزالله. (1396ش). تفسیر اصالت وجود و اعتباریت ماهیت و کاربرد معرفت­شناختی ماهیت از نگاه صدرا. آموزه­های فلسفۀ اسلامی، 12(21)، 67-92.
  11. فارابی، ابونصر محمد.(1970م). کتاب الحروف. بیروت: دار المشرق.
  12. فیاضی، غلامرضا. (1307ش). هستی و چیستی در مکتب صدرایی. قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
  13. قمی، محمد. (1395ش). تبیینی نو از «اصالت وجود و ماهیت» از منظر استاد خسروپناه. جاویدان خرد، 13(2)، 133-156. https://dor.isc.ac/dor/20.1001.1.22518932.1395.13.30.6.8
  14. مدرس زنوزی، آقاعلی. (1400ش). مجموعه آثار (تعلیقات اسفار). قم: انتشارات حکمت اسلامی.
  15. مصباح، محمدتقی. (1405ق). تعلیقة علی نهایة الحکمه. قم: مؤسسۀ فی طریق الحق.
  16. معلمی، حسن. (1383). اعتباریت ماهیت از عرش عینیت تا فرش سرابیت. معرفت فلسفی. 2(3). 89-106.
  17. مطهری، مرتضی. (1388ش). تقریرات الشرح المنظومه. تهران: حکمت.
  18. مطهری، مرتضی. (1395ش). مجموعه آثار استاد شهید مطهری. تهران: صدرا.
  19. مطهری، مرتضی. (1395ش). مجموعه آثار استاد شهید مطهری. تهران: صدرا.
  20. نبویان، محمدمهدی. (1395ش). جستارهایی در فلسفۀ اسلامی. قم: انتشارات حکمت اسلامی.
  21. یزدان‌پناه، سید یدالله. (1396ش). تأملاتی در فلسفۀ فلسفۀ اسلامی. قم: کتاب فردا.
  22. یزدان‌پناه، سید یدالله. (1396ش). حکمت اشراق: گزارش، شرح و سنجش دستگاه فلسفی شیخ شهاب‌الدین سهروردی. قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
  23. یزدان‌پناه، سید یدالله. (1393ش). مبانی و اصول عرفان نظری. قم: مؤسسۀ آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره).
  24. لاهیجی، عبدالرزاق. (1433ق). شوارق الإلهام فی شرح تجرید الکلام. قم: مؤسسۀ امام صادق(ع).