حکمت متعالیه و مسئلۀ معناداری و عدم معناداری در زندگی بشری

نوع مقاله : علمی ترویجی

نویسنده

دانش‌آموختۀ دکتری فسلفه و کلام، دانشگاه شهید مطهری، واحد تهران، ایران.

چکیده

معناداری و عدم معناداری یکی از مسائل فلسفی جدیدی است که پیش روی فیلسوفان قرار دارد. فلسفۀ اسلامی به‌عنوان فلسفه‌ای که دغدغۀ شناسایی حقایق عالم را دارد نیز از این قاعده مستثنا نیست و باید جوابی برای این مسئله ارائه دهد. هدف از تحقیق پیشِ‌رو، بازسازی نظرگاه حکمت متعالیه بر اساس روش توصیفی - تحلیلی در باب این مسئله بوده است. یافته‌های تحقیق بر اساس مبانی حکمت متعالیه را می‌توان این‌گونه تبیین کرد که حکمت متعالیه معناداری و عدم معناداری را از مفاهیم و معقولات ثانیۀ فلسفی دانسته که از حیات انسانی قابل انتزاع هستند و اهداف موجود در زندگی بشری سبب انتزاع این مفاهیم می‌شود. حکمت صدرایی مدعی است هر چه اهداف، واقع‌تر و هماهنگ‌تر با حیات انسانی باشد زندگی انسان به همان میزان، زندگی معناداری خواهد بود. راهکار حکمت متعالیه دراین‌باره بازگشت به فطرت و بازتعریف اهداف توحیدی و حیات ابدی برای انسان است که این مفاهیم سبب معنادار شدن حیات انسانی می‌شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Transcendent Theosophy and the Issue of Meaningfulness and Meaninglessness in Human Life

نویسنده [English]

  • Bahman Zamanean
PhD Graduate of Philosophy and Theology, Shahid Motahari University, Tehran, Iran.
چکیده [English]

The issues of meaningfulness and meaninglessness are among the contemporary philosophical concerns that philosophers face today. Islamic philosophy, which aims to uncover the truths of the world, is not exempt from this issue and must provide an answer to it. The purpose of this research is to reconstruct the perspective of Transcendent Theosophy on this issue using a descriptive-analytical method. The findings of this research, based on the principles of Transcendent Theosophy, can be summarized as follows: Transcendent Theosophy considers meaningfulness and meaninglessness to be secondary philosophical concepts that are derived from human life, and the goals present in human life lead to the emergence of these concepts. The philosophy of Mullā Ṣadrā claims that the more real and aligned with human life the goals are, the more meaningful human life becomes. The solution proposed by Transcendent Theosophy is to return to human nature and redefine the theistic goals and eternal life for humans, as these concepts make human life meaningful.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Meaningfulness
  • Meaninglessness
  • Life
  • Transcendent Theosophy

مراجع

  1. ابن‌سینا، حسین بن عبدالله. (1404ق). الهیات شفاء. قم: مکتبة آیة الله المرعشی.
  2. ابن‌سینا، حسین بن عبدالله. (1379ش). النجاة من الغرق فی بحر الضلالات. تهران: دانشگاه تهران.
  3. ابن‌سینا، حسین بن عبدالله. (1375ش). اشارات و تنبیهات. قم: نشر البلاغه.
  4. آشتیانی، سید جلال‌الدین. (1381ش). شرح زاد المسافر. قم: دفتر تبلیغات اسلامی.
  5. جوادی آملی، عبدالله. (1389ش). انسان از آغاز تا انجام. قم: اسراء.
  6. جوادی آملی، عبدالله. (1394ش). شرح إیقاظ النائمین. قم: اسراء.
  7. جوادی آملی، عبدالله. (1386ش). رحیق مختوم. قم: اسراء.
  8. نیگل، تامس. (1382ش). پوچی، (ترجمۀ حمید شهریاری). نقد و نظر، 8(1-2)، 92-107.
  9. شیرازی، صدرالدین محمد بن ابراهیم. (1981م). الحکمة المتعالیة فی الأسفار الأربعة العقلیه. بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
  10. سلطانی، اختر و حیاتی، حامد. (1399ش). واکاوی نقش اخلاق و دینداری در معناداری زندگی، با تأکید بر راهکارهای قرآن کریم. مطالعات میان‌فرهنگی، 15(44)، 155-183. https://dorl.net/dor/20.1001.1.17358663.1399.15.44.6.3
  11. سلیمانی امیری، عسکری. (1382ش). پوچی پوچی. نقد و نظر. 8(3-4)، 2-43.
  12. شیرازی، صدرالدین محمد بن ابراهیم. (1363ش). مفاتیح الغیب. تهران: مؤسسۀ تحقیقاتی فرهنگی.
  13. شیرازی، صدرالدین محمد بن ابراهیم. (1360ش). شواهد الربوبیه. مشهد: المرکز الجامع للنشر.
  14. شیرازی، صدرالدین محمد بن ابراهیم. (1363ش). مشاعر. تهران: کتابخانۀ طهوری.
  15. شیرازی، صدرالدین محمد بن ابراهیم. (1354ش). مبدأ و معاد. تهران: انجمن حکمت و فلسفۀ ایران.
  16. شیرازی، صدرالدین محمد بن ابراهیم. (بی‌تا). إیقاظ النائمین. تهران: انجمن حکمت و فلسفۀ ایران.
  17. طباطبایی، سید محمدحسین. (1981م). حاشیه بر اسفار. بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
  18. طباطبایی، سید محمدحسین. (بی‌تا). نهایة الحکمه. قم: نشر اسلامی.
  19. قنواتی، علی؛ منصوری نوری، امیرحسین؛ زین‌العابدین، منصور؛ خادمی، عین‌الله. (1399ش). نقش خودشناسی و حیات طیبه در معناداری زندگی از دیدگاه علامه طباطبائی با تأکید بر المیزان. الاهیات قرآنی، 8(15)، 55-70.
  20. یزدان‌پناه، یدالله. (1401ش). چیستی و نحوۀ وجود فرهنگ. قم: کتاب فردا.
  21. یزدان‌پناه، یدالله. (1396ش). تأملاتی در فلسفۀ اسلامی. قم: کتاب فردا.
  22. یزدان‌پناه، یدالله. (1389ش). شرح حکمت اشراق. قم: مؤسسه امام خمینی(ره).
  23. یزدان‌پناه، یدالله. ( 1398ش). آیین بندگی و دلدادگی. قم: کتاب فردا.
  24. نراقی، ملامهدی. )1380ش)، شرح إلهیات من کتاب الشفاء. قم: کنگرۀ بزرگداشت ملامهدی نراقی و ملااحمد نراقی.
  25. موسوی بایگی، سید محمد، و رحمانیان، مجتبی. (1396ش). حل معضل معقول ثانی فلسفی توسط صدرالمتألهین و ثمرۀ آن. آموزه‌های فلسفۀ اسلامی، 12(20)، 127-144.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار