نوع مقاله : علمی پژوهشی
نویسندگان
1 نویسنده مسئول، استادیار گروه الهیات، دانشکده علوم انسانی و علوم ورزشی، دانشگاه گنبدکاووس، گنبدکاووس، ایران
2 استادیار گروه الهیات، دانشکده علوم انسانی و علوم ورزشی، دانشگاه گنبدکاووس، گنبدکاووس، ایران
چکیده
کلیدواژه‌ها
موضوعات
عنوان مقاله [English]
نویسندگان [English]
حسن بصری را میتوان یکی از اولین متفکران بدبین در جهان اسلام معرفی کرد. بدبینی حسن بصری مربوط به ارتباط انسان با دنیا و در نتیجه سعادت یا شقاوت ابدی است. از منظر او انسان سرنوشتی جز شقاوت ندارد مگر اندک افرادی که به خاطر توجه کردن به ماهیت خود از این قاعده‌ی کلی مستثنا شده‌اند. او معتقد است که شقاوت و بدبختی انسان تعجب‌آمیز نیست، آنچه که جای تعجب دارد، نجات اخروی اوست. به اعتقاد بصری ذات دنیا فریبنده است و در مقابل ذات انسان با فریب‌خوردگی سازگار است. بر همین اساس، دنیا با تمام جلوات خود انسان را از توجه به آخرت منع میکند و آنچه که اتفاق میافتد، شقاوت و بدبختی ابدی انسان است. دنیا از منظر حسن بصری چیزی جز همین جهان مادی نیست؛ بنابراین، وقتی او از زهد و دنیاگریزی سخن می‌گوید، مرادش چیزی جز دوری گزیدن از این جهان طبیعی نیست. در این مقاله – که با تحلیل منطقی و عقلانی به نگارش درآمده است – دیدگاه حسن بصری درباره‌ی دنیا و نیز رأی او درباب ماهیت انسان مورد نقد و بررسی قرار میگیرد و روشن میشود که یگانه دانستن «دنیا» و «جهان مادی» از سوی حسن بصری سبب انحراف وی در زهد و دنیاگریزی شده که نتیجه‌ی آن حتی در کنش و واکنشهای سیاسی حسن بصری دیده میشود.
کلیدواژه‌ها [English]
)