تبیین شاخصه‌های علم از نگاه قاضی سعید قمی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری حکمت متعالیه دانشگاه اصفهان

2 دانشیار دانشگاه اصفهان

چکیده

اندیشه‌های قاضی سعید قمی بر مبنای نگاه فلسفی ـ عرفانی خاص وی به مسائل بنا شده است و همین موضوع باعث شده نظریات متفاوتی نسبت به فلاسفه پیش از خود ارائه دهد. تبیین متفاوت قاضی سعید از مسئله علم که می‌توان گفت تا حدود زیادی در مقابل با اندیشه‌های ملاصدرا در باب علم است، اهمیت پرداختن به این موضوع را دوچندان می‌سازد.
پژوهش حاضر که با بررسی مستقیم آثار و نظریات قاضی سعید صورت گرفته، تلاشی است برای معرفی شاخصه‌های اندیشه وی در مسئله علم که می‌تواند وجوه تمایز تفکرات قاضی سعید نسبت به سایر فلاسفه به حساب آید و باب‌های تازه‌ای را در وجودشناسی و معرفت‌شناسی علم به روی ما بگشاید.
به اجمال می‌توان گفت که عمده نظریات قاضی سعید در زمینه علم مبتنی بر تفسیری است که از آیت خدا دانستن نفس در جامعیت و کلیت ارائه می‌دهد. او علم نفس را نه حصولی می‌داند، نه حضوری و استفاده از تعبیر حضوری در مورد علم نفس را مَجاز می‌شمرد و معتقد است که علم نفس، بصر عقل بر طبایع کلیه است، بدین‌ترتیب حاضر بودن اشیاء برای انسان به معنای ظاهر بودن آن‌ها برای نفس عاقله است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Explanation of the Science Features from the View of Qazi Sa'id Qomi

نویسندگان [English]

  • Zahra Tavakoli 1
  • Majid Sadeqi Hasanabadi 2
  • Jafar Shanazari 2
1 A PhD student in Hikmat al-mut'āliyyah
2 Associate professor at University of Isfahan
چکیده [English]

The thoughts of Qazi Sa'id Qomi based on his particular gnostic-philosophical look have been made. This issue has made him declare different theories in comparison to prior philosophers. The different clarification of Qazi Sa'id Qomi of science matter that it can be said it is in some great extent in opposition to Mullā Ṣadrā's thoughts on science gets the importance of studying this subject be multiplied. The present note which has been formed with direct examination of Qazi Sa'id's works and attitudes is an attempt to define the features of his thoughts in science issue which it can be counted the distinctive aspects of Qazi Sa'id's attitudes to other philosophers and opens new gates in the ontology and epistemology of science. Briefly, it should be mentioned that the majority of Qazi Sa'id's attitudes to science based on the explanation of believing in soul (nafs) in the comprehensiveness and uni versality being God's sign. He believes that ilm al-nafs (science of the soul) is neither presential knowledge (al-'ilm al-huduri) nor conceptual knowledge (al-'ilm al-husuli) and using the expression “huduri” for ilm al-nafs (science of the soul), he counts a figurative expression. He believes that for ilm al-nafs (science of the soul -self-) is the intellect vision on the universal (al-kullī) natures (al-ṭabīʿa) of things, therefore, presence (ḥūḍūr) of objects before man meaning their unveiling for the intellectual soul (nafs).

کلیدواژه‌ها [English]

  • Knowledge
  • Soul (nafs)
  • Qazi Sa'id Qomi