عقل به گستردگی قلمرو آن، تقسیمات گوناگونی دارد و از زوایای مختلف تقسیم‌پذیر است. یکی از تقسیمات، تقسیم آن به اعتبار معرفت‌شناسی و نوع فعالیت آن است. طبق این اعتبار، عقل به عقل نظری و عقل عملی تقسیم می‌شود. در اینکه عقل نظری و عقل عملی یک نیروست که دو اسم را به خود اختصاص داده است یا دو نیرو، اگر دو نیروست نحوۀ کارکرد آن‌ها چگونه است، دیدگاه‌های مختلفی پدید آمده‌اند و در این نوشتار، دیدگاه‌های یادشده پس از توضیح و تبیین، نقد و بررسی شده و سرانجام دو نیرو به اثبات رسیده است که یکی صرفاً نظر و دانش را به عهده دارد و دیگری هم ادراک کلیات و استنباط جزئیات مربوط به عمل را عهده‌دار است و هم وادار کردن بر انجام کار بر اساس ادراک یادشده را.
)