یکی از بنیادیترین مباحثی که از دیرباز در دانشهای کلام و اخلاق کانون نزاع دانشمندان آن علوم و بنمایۀ سرفصلهایی چون حسن تکلیف، قبح ظلم و گناه، عدل الهی، قبح عقاب بلابیان، قبح تکلیف مالایطاق و قاعدۀ تلازم میان حکم عقل و شرع و... بوده، مسئلۀ حسن و قبح و گزارههای مشتمل بر آنها مانند «عدل حسن است و ظلم قبیح است»، میباشد. در دورۀ معاصر، محقق اصفهانی به مناسبت مباحثی چون وضع، تجرّی و... در دانش اصول فقه مدعی اعتباری بودن حسن و قبح و گزارههای اخلاقی شد و علامه طباطبایی با الهام از او در فلسفه و فلسفۀ اخلاق با ارائۀ منسجم نظریۀ اعتباریات، به بسط و تبیین آن پرداخت. اساساً دربارۀ حسن و قبح و گزارههای اخلاقی به سه گونه میتوان بحث کرد: 1. مفهومشناسی، 2. هستیشناسی، 3. معرفتشناسی. در هر سه حوزه پرسشهایی وجود دارد که این مقاله عهدهدار بیان هستیشناسی آنها از دیدگاه این دو اندیشمند و اختلاف رویکرد آنان در اثبات اعتباریت آنهاست. محقق اصفهانی با استناد به سخن ابن سینا و دیگر حکیمان، آن گزارهها را در زمرۀ مشهورات گنجانده که واقع و نفسالامری جز توافق آرای عقلا ندارند و عبارات او با دو رویکرد واقعگرایانه و ناواقعگرایانه همخوانی دارد. اما علامه طباطبایی با رویکرد واقعگرایانه رأی به اعتباریت آنها داده است.
فیاض صابری, عزیزالله, غفاری, حسین, & اسفندیاری, مصطفی. (1394). بررسی هستیشناسانۀ حسن و قبح و گزارههای اخلاقی از دیدگاه محقق اصفهانی و علامه طباطبایی. آموزههای فلسفۀ اسلامی, 10(16), 63-94.
MLA
عزیزالله فیاض صابری; حسین غفاری; مصطفی اسفندیاری. "بررسی هستیشناسانۀ حسن و قبح و گزارههای اخلاقی از دیدگاه محقق اصفهانی و علامه طباطبایی". آموزههای فلسفۀ اسلامی, 10, 16, 1394, 63-94.
HARVARD
فیاض صابری, عزیزالله, غفاری, حسین, اسفندیاری, مصطفی. (1394). 'بررسی هستیشناسانۀ حسن و قبح و گزارههای اخلاقی از دیدگاه محقق اصفهانی و علامه طباطبایی', آموزههای فلسفۀ اسلامی, 10(16), pp. 63-94.
VANCOUVER
فیاض صابری, عزیزالله, غفاری, حسین, اسفندیاری, مصطفی. بررسی هستیشناسانۀ حسن و قبح و گزارههای اخلاقی از دیدگاه محقق اصفهانی و علامه طباطبایی. آموزههای فلسفۀ اسلامی, 1394; 10(16): 63-94.